1. Przepis art. 67 par. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa /Dz.U. nr 137 poz. 926 ze zm./ daje możliwość działania organom podatkowym /umorzenia zaległości podatkowych/ w przypadkach uzasadnionych przede wszystkim własnym interesem podatnika.
2. Prawo domagania się umorzenia zaległości podatkowych jest prawem o charakterze osobistym, związanym ściśle z osobą podatnika. Nie podlega ono dziedziczeniu w świetle Kodeksu cywilnego /art. 922 Kodeksu cywilnego/ ani nie podlega przejęciu przez spadkobierców w świetle art. 97 par. 1 Ordynacji podatkowej.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Aliny O.-K. na decyzję Izby Skarbowej w O. z dnia 16 kwietnia 1999 r. (...) w przedmiocie odmowy umorzenia podatku dochodowego za 1991 r. uchyla zaskarżoną decyzję; (...).
Zaskarżoną decyzją z dnia 16 kwietnia 1999 r. (...) Izba Skarbowa w O. utrzymała w mocy decyzję Urzędu Skarbowego w O. z dnia 31 marca 1998 r. (...) w przedmiocie odmowy umorzenia Alinie O.-K. podatku dochodowego od dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach za 1991 r.
W motywach decyzji podano, że decyzją organu podatkowego I instancji odmówiono Eligiuszowi K., mężowi skarżącej, umorzenia wymienionego podatku dochodowego, wobec braku podstaw do takiego działania. Eligiusz K. w odwołaniu ponowił prośbę o umorzenie podatku, motywując swój wniosek ciężką sytuacją materialną oraz złym stanem zdrowia.
W dniu 7 czerwca 1998 r. Eligiusz K. zmarł. Spowodowało to zawieszenie postępowania odwoławczego do czasu ustalenia przez Sąd spadkobierców zmarłego podatnika. Postanowieniem Sądu Rejonowego w O. (...) stwierdzono, że spadek po Eligiuszu K., na podstawie testamentu z dnia 9 lutego 1998 r. nabyła w całości jego żona Alina O.-K.
W tej sytuacji Izba Skarbowa w O. uznała, iż stosownie do art. 135 par. 4 Ordynacji podatkowej na miejsce dotychczasowej strony postępowania - Eligiusza K. - wstępuje jego następca prawny, to jest Alina O.-K. Organ odwoławczy nie znalazł podstaw do pozytywnego załatwienia wniosku o umorzenie zaległych zobowiązań podatkowych. Stwierdzono, że zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 1991 r. w kwocie 26.696,90 zł zostało ustalone Eligiuszowi K. decyzją z dnia 10 kwietnia 1996 r. przez Podatkową Komisję Odwoławczą przy Izbie Skarbowej w O. od dochodów nie znajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. W okresie toczącego się postępowania podatkowego, jak i do chwili obecnej nie wpłacono tytułem należnego podatku żadnej kwoty, aczkolwiek należało się liczyć z koniecznością jej zapłaty. Co więcej w dniu 22 września 1997 r. Alina O.-K. nabyła nieruchomość rolną, za którą wpłaciła 55.000 zł na poczet ceny sprzedaży, a przez okres najbliższych ośmiu lat zobowiązała się do uregulowania pozostałej kwoty to jest 160.000 zł. Ponadto majątek jaki posiada skarżąca świadczy o jej znakomitej sytuacji finansowej. Izba Skarbowa w Olsztynie oceniając sytuację finansową Aliny O.-K. doszła do przekonania, że brak jest podstaw do rezygnacji z wierzytelności podatkowej.
Na decyzję z dnia 16 kwietnia 1999 r Izby Skarbowej w O. Alina O.-K. wniosła skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Zarzuciła jej rażące naruszenie prawa przez wydanie decyzji w stosunku do osoby nie będącej stroną w sprawie oraz naruszenie prawa podatkowego poprzez błędną wykładnię art. 135 Ordynacji podatkowej. W uzasadnieniu skargi podano, że stroną postępowania był podatnik zmarły Eligiusz K. Z chwilą jego śmierci ustała zdolność prawna, a tym samym wygasły prawa i obowiązki mające charakter osobisty i niezbywalny. Zdaniem pełnomocnika skarżącej, żaden przepis materialnego prawa podatkowego nie przewiduje możliwości przenoszenia obowiązku podatkowego w drodze cesji lub sukcesji na osoby trzecie.