Zagadnienie dostępu prasy do informacji należy rozpatrywać z punktu widzenia fundamentalnej zasady demokratycznego państwa prawnego, jaką jest zasada jawności życia publicznego /art. 2 Konstytucji RP/ i zasady wolności prasy /art. 14 Konstytucji RP/ oraz konstytucyjnego prawa obywatela do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej /art. 61 Konstytucji RP/, a także konstytucyjnej wolności wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji /art. 54 ust. 1 Konstytucji/, określanej jako wolność wypowiedzi.
Ograniczenie wolności prasy polegające na ustawowym określeniu przesłanek odmowy udzielenia prasie żądanej informacji przez organy administracji publicznej, w tym organy jednostek samorządu terytorialnego, powinno mieścić się w granicach wyznaczonych przepisem art. 61 ust. 3 Konstytucji RP. Ponadto należy mieć na uwadze treść przepisu art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Ograniczeń wolności prasy w rozumieniu art. 61 ust. 3 i art. 31 ust. 1 Konstytucji nie zawierają także przepisy ustawy o ochronie danych osobowych, które stanowią konkretyzację konstytucyjnego prawa do prywatności /art. 47 Konstytucji RP/. Określone w art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych prawo każdego do ochrony dotyczących go danych osobowych stanowi konkretyzację konstytucyjnego prawa do prywatności zawartego w art. 47 Konstytucji RP. Cechą prawa do prywatności jest to, że ochroną tą objęta jest dziedzina życia osobistego /prywatnego/, rodzinnego i towarzyskiego człowieka. Ochrona ta nie obejmuje działalności publicznej osoby, ani też sfery działań i zachowań, które ogólnie są pojmowane jako osobiste lub prywatne, jeżeli działania te lub zachowania wiążą się ściśle z działalnością publiczną. Informacja o tym kto pełni funkcję dyrektora samorządowej placówki oświatowej, nie należy do prywatnej sfery życia tej osoby. Edukacja bowiem należy bez wątpienia do sfery publicznej, o czym świadczy art. 70 Konstytucji RP, zaś z art. 7 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ wynika, iż zadaniem własnym gminy są sprawy oświaty, w tym szkół podstawowych, przedszkoli i innych placówek oświatowe -wychowawczych.
Z przepisem tym pozostaje w związku art. 104 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty /Dz.U. nr 95 poz. 425 ze zm./, z którego wynika, że zadaniem obowiązkowym gmin jest obecnie prowadzenie szkół podstawowych. Należy zatem przyjąć, że dyrektor gminnej placówki oświatowej wykonując zadania publiczne, gospodarując środkami publicznymi oraz wykonując funkcje władcze wobec uczniów, pełni funkcje publiczne.
W związku z tym nie ma przeszkód prawnych w ujawnieniu przez organ gminy na żądanie prasy informacji o tym, którzy dyrektorzy samorządowych placówek oświatowych powołani zostali na swe stanowiska bez przewidzianej prawem procedury konkursowej. Ujawnienie takiej informacji, w tym imion i nazwisk osób powołanych na stanowisko dyrektorów szkół gminnych i innych gminnych placówek oświatowych, nie narusza prawa do prywatności tych osób, ani prawa do ochrony danych osobowych.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Redakcji pisma "Rodzice w szkole" na odmowę udzielenia informacji przez Prezydenta Miasta K. w piśmie z dnia 9 sierpnia 2001 r., (...) w przedmiocie powierzenia pełnienia obowiązków dyrektorów samorządowych placówek oświatowych z pominięciem procedury konkursowej, po rozpoznaniu na rozprawie rewizji nadzwyczajnej Rzecznika Praw Obywatelskich od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach z siedzibą w Gliwicach z dnia 3 grudnia 2001 r., II SA/Ka 2449/01 - uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA OZ w Katowicach do ponownego rozpoznania.
Pismem z dnia 5 czerwca 2001 r. redaktor naczelny "Rodzice w Szkole" zwrócił się do prezydenta miasta K. o podanie pełnej listy nauczycieli, którym organ prowadzący powierzył pełnienie obowiązków dyrektorów samorządowych szkół i placówek oświatowych z pominięciem procedury konkursowej, a nadto o wyjaśnienie, jakie ważne przesłanki zadecydowały w tych przypadkach o odstąpieniu od postępowania konkursowego. Jako podstawę prawną żądania przytoczył przepisy art. 4 w związku z art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe /Dz.U. nr 5 poz. 24 ze zm./. Wobec braku odpowiedzi ponowił żądanie w piśmie z dnia 31 lipca 2001 r.
Prezydent K. pismem z dnia 9 sierpnia 2001 r. odmówił udzielenia informacji dotyczącej listy nauczycieli, którym powierzono obowiązki dyrektora placówki oświatowej z pominięciem procedury konkursowej, powołując się na przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych /Dz.U. nr 133 poz. 883/. Zdaniem organu, informacje dotyczące nazwisk osób podlegają ochronie przewidzianej w tej ustawie. Natomiast podano redaktorowi naczelnemu informacje obejmujące dane liczbowe - ze wskazaniem placówek - w zakresie przeprowadzonych konkursów na opisane stanowiska i ich wyniki. W konkluzji wyrażono pogląd, że powierzenie owych stanowisk nie pomijało procedury konkursowej, a było zgodne z przepisem art. 36a ustawy o systemie oświaty.
Redakcja "Rodziców w Szkole" powyższą odmowę udzielenia informacji zaskarżyła do Naczelnego Sądu Administracyjnego, opierając się o przepisy art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ w związku z art. 4 ust. 4 Prawa prasowego. W uzasadnieniu skargi poddano w wątpliwość trafność przekonania organu, jakoby zakres żądanych informacji podlegał ochronie ustawy o ochronie danych osobowych, zwłaszcza gdy nie sprecyzowano konkretnych przepisów, z jakich pogląd ten został wywiedziony. Skarżąca zwróciła uwagę, iż dyrektorzy publicznych placówek oświatowych są funkcjonariuszami publicznymi i "nie podlegają utajnieniu na mocy obowiązujących w RP ustaw". Zdaniem skarżącej redakcji, postawa prezydenta miasta K. uniemożliwia prasie realizację prawa obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.
W odpowiedzi na skargę Prezydent K. wniósł o jej odrzucenie, twierdząc, iż zaskarżona odmowa nie jest aktem opisanym w art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym. W dalszej kolejności zarzucił niewyczerpanie trybu z art. 34 ust. 3 tej ustawy. Ostatecznie domagał się jej oddalenia, podtrzymując dotychczasowe wywody i zwalczając pogląd, jakoby nauczyciele byli funkcjonariuszami publicznymi. Z tej przyczyny nie są oni wyłączeni spod ochrony przewidzianej przepisami art. 1 w związku z art. 6 i art. 7 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych.