Zgłaszającym towar do odprawy celnej i odpowiedzialnym z tytułu długu celnego w przywozie jest podmiot reprezentowany przez agencję celną będącą przedstawicielem bezpośrednim importera. W takim przypadku nie ma zastosowania art. 258 par. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 1997 r. - Kodeks celny /Dz.U. nr 23 poz. 117 ze zm./.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Andrzeja M. prowadzącego Firmę Usługowo-Handlową "P." w G. na decyzję Prezesa Głównego Urzędu Ceł w Warszawie z dnia 26 stycznia 2000 r., (...) w przedmiocie wymiaru cła po rozpoznaniu na rozprawie rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie - Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 10 sierpnia 2000 r., I SA/Po 591/00 - uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA OZ w Poznaniu do ponownego rozpoznania.
Dyrektor Urzędu Celnego w Rz. w dniu 28 września 1999 r. wydał na podstawie art. 65 par. 6 Kodeksu celnego nakaz płatniczy długu celnego wzywający firmę Handlowo-Usługową "P." w G. do zapłaty kwoty 40.404,10 zł z tytułu długu celnego oraz kwoty 12.122,60 zł z tytułu odsetek.
W odwołaniu od tego nakazu strona zarzuciła sprzeczność istotnych ustaleń z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, naruszenie przepisów art. 121 par. 1, art. 122 i art. 125 Ordynacji podatkowej, naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię art. 258 Kodeksu celnego, niezastosowanie art. 231 par. 1 pkt 1 i art. 242 Kodeksu celnego oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Strona odwołująca się podniosła w szczególności, że zgłoszenia celnego sprowadzonego z zagranicy paliwa dokonała, na podstawie pełnomocnictwa do przedstawicielstwa bezpośredniego, Agencji Celnej "O.", na rachunek której przekazano środki finansowe tytułem przedpłaty na należności celne i podatkowe wynikające z odpraw tych towarów. Agencja nie uiściła jednak należności celnych i podatkowych, o czym Urząd Celny poinformował "P." po kilku miesiącach. Naruszono przy tym art. 231 par. 1 pkt 1 i art. 242 par. 1 i art. 258 par. 1 Kodeksu celnego i nie dochodzono od Agencji Celnej bezzwłocznego zaspokojenia długu celnego ze złożonego zabezpieczenia. Opieszałość organu celnego przejawiła się też w zwłoce w udzieleniu "P." odpowiedzi na jego pismo z 25 marca 1999 r. Nadto odwołujący się stwierdził, że stroną postępowania powinna być "O." Agencja celna, a nie "P.". Dług celny powstał bowiem z wyłącznej winy tej Agencji, która nie dopełniła obowiązku wynikającego z art. 258 par. 1 Kodeksu celnego.
Prezes Głównego Urzędu Ceł decyzją z dnia 26 stycznia 2000 r. uchylił zaskarżoną decyzję - nakaz zapłaty - w części dotyczącej wezwania do zapłaty odsetek za zwłokę od nieuiszczonych kwot długu celnego oraz podatku i w tej części umorzył postępowanie wobec firmy "P."; w pozostałej części zaskarżoną decyzję - nakaz zapłaty - utrzymał w mocy.
W ocenie Prezesa Głównego Urzędu Ceł, wobec niedopełnienia przez Agencję celną "O." zleconych jej przez stronę czynności dotyczących uiszczenia należności celnych oraz innych opłat, co miało zasadniczy wpływ na powstanie obowiązku zapłaty odsetek za zwłokę od kwot długu celnego i obliczonych podatków, brak jest podstaw prawnych do obciążenia firmy "P." tymi odsetkami. Mogą one być dochodzone jedynie od Agencji Celnej "O.", która posiadała też środki przekazane przez "P." na pokrycie tych należności.
W pozostałym zakresie organ celny II instancji uznał nakaz zapłaty za uzasadniony. Urząd Celny w Rz. zwrócił się bowiem do Towarzystwa Ubezpieczeń i Reasekuracji "G." S.A., w którym ubezpieczona była Agencja, z wezwaniem do zapłaty należności celnych i podatkowych wraz z odsetkami. Towarzystwo "G." nie kwestionowało obowiązku zapłaty, jednakże jej nie dokonało. W tym stanie rzeczy uzasadnione było wystawienie nakazu płatniczego na firmę "P.". Organ celny miał prawo i obowiązek dochodzenia długu celnego od dłużnika. Dług celny, w myśl art. 3 par. 1 pkt 2 Kodeksu celnego, powstał z mocy prawa, z dniem przyjęcia zgłoszenia celnego /art. 209 Kodeksu celnego/. Zgłaszającym jest zaś osoba, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu i na swoją rzecz, we własnym imieniu i na cudzą rzecz albo osoba, w której imieniu dokonuje się zgłoszenia celnego. Stanowi o tym art. 3 pkt 23 Kodeksu celnego. W niniejszej sprawie agencja celna występowała jako przedstawiciel bezpośredni w rozumieniu art. 253 par. 1 pkt 1 Kodeksu celnego, a więc dokonywała czynności w imieniu i na rzecz osoby biorącej udział w obrocie towarowym z zagranicą. W tym stanie rzeczy zgłaszającym była firma "P.", wobec czego, zgodnie z art. 65 par. 6 Kodeksu celnego, organ celny zasadnie wystawił nakaz zapłaty.