Przepis art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./ stanowi podstawę prawną nakazania rozbiórki części budynku dobudowanej samowolnie poza zakresem pozwolenia na budowę.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 kwietnia 2000 r. sprawy ze skargi Teresy P. na decyzję Wojewody P. (...) w przedmiocie nakazania rozbiórki obiektu budowlanego, na skutek rewizji nadzwyczajnej Rzecznika Praw Obywatelskich (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Poznaniu z dnia 14 października 1999 r. (...) - oddalił rewizję nadzwyczajną.
Zaskarżonym rewizją nadzwyczajną wyrokiem z dnia 14 października 1999 r. Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu oddalił skargę Teresy P. na decyzję Wojewody P. z dnia 24 września 1998 r. utrzymującą w mocy wydaną w pierwszej instancji decyzję Kierownika Urzędu Rejonowego w P. z dnia 2 lipca 1998 r., nakazującą Teresie P. rozbiórkę dobudowanego wykusza w formie trapezu o wymiarach 1,30 m x 2,27 m i wysokości 5,05 m z otworami okiennymi na każdej ścianie i doprowadzenie w ten sposób do stanu zgodnego z określonym w tej decyzji projektem technicznym i pozwoleniem na budowę budynku mieszkalnego na działce (...) w S. przy ul. T. W wyroku tym zawarta jest ocena zgodności zaskarżonej decyzji z przepisem art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane /Dz.U. nr 89 poz. 414 ze zm./, ze względu na następujące ustalenia.
Pozwolenie na budowę budynku wydane zostało 30 grudnia 1994 r. na rzecz Spółdzielni Mieszkaniowej Budowy Domów Jednorodzinnych "Ł.-Z.". Integralną jego częścią był plan realizacyjny oraz załączniki rysunkowe i opisowe. Skarżąca w trybie art. 40 Prawa budowlanego uzyskała uprawnienie wynikające z powyższego zezwolenia na budowę, na jego warunkach. Wykusz stanowiący część budynku mieszkalnego został wybudowany bez pozwolenia na budowę, gdyż budynek skarżącej /segment/ oznaczony numerem 1 został zaprojektowany bez wykusza. Również załączniki rysunkowe i opisowe nie dają jakichkolwiek podstaw do przyjęcia, iż ściana budynku skarżącej została zaprojektowana z uwzględnieniem tzw. ryzalitu /np. rysunek nr 1, rysunek nr 14/. W toku postępowania sądowego skarżąca powołała się na rysunek nr 17 /rzut przyziemia/, twierdząc, iż przewiduje on sporną budowę. Należy jednak podzielić argumentację organu odwoławczego /pismo z 10 sierpnia 1999 r./. Rysunek przedstawia bowiem rzut przyziemia dwóch wewnętrznych segmentów, na co wskazują przerywane linie biegnące po obu stronach rysunku równolegle do ścian poprzecznych segmentów. Ponieważ skarżąca zajmuje skrajny budynek /segment/, dlatego rzut przyziemia /rysunek nr 17/ nie ma żadnego wpływu na rozstrzygnięcie.
Według oceny prawnej wyroku powyższa sytuacja stanowiła istotne odstąpienie od warunków pozwolenia na budowę. Stąd też, jak słusznie wskazał organ odwoławczy, zgodnie z przepisem art. 36a prawa budowlanego, jego realizacja byłaby dopuszczalna dopiero po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budowę. Podstawą odmiennej oceny zaskarżonej decyzji nie może być zatwierdzony projekt podziału obejmujący przedmiotową nieruchomość /decyzja z 12 lutego 1997 r./ oparty na przepisach ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /t.j. Dz.U. 1991 nr 30 poz. 127 ze zm./ Decyzja ta pozostaje bowiem bez jakiegokolwiek wpływu na rozstrzygnięcie w przedmiocie rozbiórki, której podstawą jest stosowny przepis prawa budowlanego. Nakazana rozbiórka zdaniem NSA nie narusza konstytucyjnej zasady ochrony własności /art. 21 ust. 1 Konstytucji RP/. Własność nie stanowi prawa, które dawałoby nieskończoną władzę nad rzeczą /nieruchomością/. Granice korzystania z własności wyznaczają bowiem przepisy prawa, zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarcze przeznaczenie własności /art. 140 Kc/. Prawo własności ograniczają między innymi przepisy prawa budowlanego, które zobowiązują organy administracyjne do podejmowania określonych ingerencji /art. 6 Kpa/.