Zachowek /art. 991 Kc/ podlega podatkowi od spadków i darowizn określonemu w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn /t.j. Dz.U. 1997 nr 16 poz. 89 ze zm./.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi Piotra S. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 1 września 1998 r. (...) w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1997 r. po rozpoznaniu na rozprawie rewizji nadzwyczajnej Rzecznika Praw Obywatelskich (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 listopada 2000 r. III SA 7808/98 - uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA w Warszawie do ponownego rozpoznania.
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł rewizję nadzwyczajną od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 8 listopada 2000 r., III SA 7808/98, oddalającego skargę Piotra Sz. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 1 września 1998 r. w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 1997 r.
Zarzucił zaskarżonemu wyrokowi:
1. rażące naruszenie prawa materialnego oraz błędną wykładnię art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych /t.j. Dz.U. 2000 nr 14 poz. 176 ze zm./ przez przyjęcie, że do opodatkowania zachowku nie mają zastosowania przepisy o podatku od spadków i darowizn /ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. - t.j. Dz.U. 1997 nr 16 poz. 89 ze zm./ i obciążenie tego przychodu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
2. a tym samym naruszenie interesu Rzeczpospolitej Polskiej przez obrazę art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej gwarantującego równość wszystkich wobec prawa, art. 21 ust. 1 Konstytucji RP chroniącego prawo dziedziczenia oraz art. 18 i art. 64 Konstytucji RP udzielającego przez Rzeczpospolitą Polską ochrony i opieki rodzinie.
W uzasadnieniu rewizji nadzwyczajnej Rzecznik Praw Obywatelskich wywiódł, że w dniu 26 maja 1998 r. Piotr Sz. wystąpił się do Urzędu Skarbowego W.-B. o zwrot nadpłaconego podatku. We wniosku podniósł, iż nadpłata wynika z faktu doliczenia zachowku do jego dochodów w 1997 r. Urząd Skarbowy decyzją z dnia 16 lipca 1998 r. odmówił zwrotu nadpłaty, a Izba Skarbowa w W. w decyzji z dnia 1 września 1998 r., wydanej na skutek odwołania podatnika, utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji.
W dniu 9 października 1998 r. Piotr Sz. złożył do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Izby Skarbowej. Postanowieniem z dnia 10 listopada 1999 r. skład orzekający wystąpił do Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./ o wyjaśnienie przez skład siedmiu sędziów NSA istotnej wątpliwości prawnej "czy przepis art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma zastosowanie do przychodów z zachowku".
W dniu 29 maja 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę, że art. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do przychodów z zachowku w postaci zapłaty sumy pieniężnej odpowiadającej wartości części spadku.
W dniu 8 listopada 2000 r. Naczelny Sąd Administracyjny wydał zaskarżony wyrok zgodny ze stanowiskiem wyrażonym w uchwale siedmiu sędziów NSA.
W dniu 4 stycznia 2001 r., rozpoznając wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich, Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych podjął uchwałę /III ZP 26/00/, że zachowek /art. 991 Kodeksu cywilnego/ podlega podatkowi od spadków i darowizn określonemu w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.