1. W 1994 r. art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ stanowił, że opłacie skarbowej nie podlegały między innymi także usługi w zakresie finansów, które na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./ w związku z załącznikiem nr 2 poz. 13 do tej ustawy objęte zostały zwolnieniem od podatku od towarów i usług.
2. Dopuszczalność korzystania ze zwolnienia od opłaty skarbowej, o którym mowa w par. 68 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm., zależna była od ustalenia, czy w owym czasie /w 1994 r./ udzielanie pożyczek - formalnie rzecz biorąc - stanowiło przedmiot działalności gospodarczej skarżącego.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) Towarzystwa Finansowego "S." Spółki z o.o. w W. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 28 marca 1997 r., (...) w przedmiocie wymiaru opłaty skarbowej od umowy pożyczki na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 sierpnia 1998 r. III SA 690-691/97 uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA w Warszawie do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rewizja nadzwyczajna jest zasadna.
W rozpoznawanej sprawie należy mieć na uwadze, że w dacie zawierania przez skarżącego umów pożyczki, od których następnie organy skarbowe dokonały wymiaru opłaty skarbowej, tzn. w 1994 r. art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy o opłacie skarbowej stanowił, że opłacie skarbowej nie podlegały między innymi także usługi w zakresie finansów, które na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z załącznikiem nr 2 poz. 13 do tej ustawy objęte zostały zwolnieniem od podatku od towarów i usług. Przy czym. stosownie do art. 4 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ilekroć ustawa o podatku od towarów i usług posługiwała się pojęciem "usług", należało przez to rozumieć usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie obowiązujących ówcześnie przepisów ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej /t.j. Dz.U. 1989 nr 40 poz. 221/. Skoro więc, wedle obowiązującej w 1994 r. urzędowej Klasyfikacji Wyrobów i Usług /wydanie I - Główny Urząd Statystyczny. Warszawa 1994 r./, usługi polegające na udzielaniu pożyczek przez podmioty gospodarcze nie będące bankami /co dokładnie odpowiadało sytuacji faktycznej i prawnej, jaka miała miejsce w rozpoznawanej sprawie/ zaliczone zostały do podkategorii o symbolu statystycznym KWiU 65.22.1. - "Usługi związane z udzielaniem kredytów pozostałe", to oznacza, że w owym czasie i w tego typu wypadkach umowy pożyczki należało zaliczać do kategorii "usług" /w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług/ i to do "usług w zakresie finansów"" /poz. 13 zał. nr 2 do ustawy o podatku od "towarów i usług/, ponieważ w sytuacji, gdy przedmiotem "umowy pożyczki" jest określona suma pieniędzy /art. 720 par. 1 Kc/, umowa te z istoty swej posiada charakter usługi finansowej. Dlatego podniesiony w rewizji nadzwyczajnej zarzut rażącego naruszenie wskazanych wyżej przepisów jest trafny. Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku nie tylko nie dokonał egzegezy wskazanych wyżej przepisów prawnych, ale też nie wziął pod uwagę, iż w danym wypadku chodzi o umowy pożyczki zawarte w 1994 r. /a nie w 1992 r./. Przy tym, wbrew wyraźnej i jednoznacznej dyspozycji par. 68 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm. - w brzmieniu obowiązującym w 1994 r./, Sąd ten stanął na stanowisku, że określone w tym przepisie zwolnienie umów pożyczki udzielanych przez podmioty gospodarcze prowadzące działalność w zakresie udzielania pożyczek /niezależnie od tego, czy w ramach tzw. działalności bankowej, czy też poza nią - lege non distinguente/, nie obejmowało tych podmiotów gospodarczych, które działały bez stosownego zezwolenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Tymczasem, w danym wypadku dopuszczalność korzystania ze zwolnienia od opłaty skarbowej, o którym mowa w par. 68 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia o opłacie skarbowej, zależna była od ustalenia, czy w owym czasie /w 1994 r./ udzielanie pożyczek - formalnie rzecz biorąc - stanowiło przedmiot działalności gospodarczej skarżącego.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 236 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. /Dz.U. nr 78 poz. 483/ oraz art. 393[13] par. 1 Kpc w związku art. 10 ustawy z dnia 1 marca 1996 r. o zmianie Kodeksu postępowania cywilnego (...) orzekł jak w sentencji.