Sprawa ze skargi na decyzję Wojewody W. w przedmiocie użytkowania nieruchomości na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (...) od wyroku NSA w Warszawie II SA 618/98~
Tezy

W wyniku upływu terminu określonego w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw /t.j. Dz.U. 1995 nr 57 poz. 299 w brzmieniu ustalonym art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 25 kwietnia 1996 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - Dz.U. nr 59 poz. 268/ użytkowanie nieruchomości wygasa z mocy prawa /art. 16 ust. 2 i 3 tej ustawy/, a właściwy organ powinien wydać decyzję stwierdzającą wygaśnięcie decyzji stanowiącej tytuł użytkowania nieruchomości /art. 162 par. 1 pkt 1 i par. 3 Kpa/ oraz o przekazaniu mienia do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Sentencja

Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej w P. na decyzję Wojewody W. z dnia 19 marca 1998 r., (...) w przedmiocie użytkowania nieruchomości na skutek rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 września 1998 r. II SA 618/98

1. uchyla zaskarżony wyrok w punkcie pierwszym.

2. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji Wojewody W. z dnia 19 marca 1998 r. oraz poprzedzającej ją decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w P. (...) z dnia 21 maja 1997 r. stwierdzającej wygaszenie użytkowania.

Uzasadnienie strona 1/3

Kierownik Urzędu Rejonowego w P. decyzją z dnia 21 maja 1997 r. wydana na podstawie art. 16 ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw /t.j. Dz.U. 1995 nr 57 poz. 299 - powoływanej nadal jako: ustawa o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi/ stwierdził wygaśnięcie użytkowania przez Rolnicza Spółdzielnię Produkcyjna w P. nieruchomości rolnych stanowiących własność Skarbu Państwa o łącznej powierzchni 36,03 ha, obejmującą wymienione w niej działki gruntu o różnych numerach ewidencyjnych, a położone na terenie gminy P. W wyniku odwołania Spółdzielni, Wojewoda W. decyzją z dnia 19 marca 1998 r. uchylił powyższa decyzję w części i stwierdził wygaśnięcie użytkowania przez Spółdzielnię jedynie nieruchomości rolnych o powierzchni 34,36 ha oraz przekazał je do Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, a także określił sposób ich faktycznego przekazania protokołem zdawczo-odbiorczym; równocześnie Wojewoda przyjął w swej decyzji, że dwie spośród działek /o łącznej powierzchni 1,67 ha/, których dotyczyła decyzja organu pierwszej instancji, a które obejmowały teren oczyszczalni ścieków i zbiornika wodnego oraz drogi dojazdowej do oczyszczalni, nie maja charakteru rolnego /co potwierdza także ich przeznaczenie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy P./ oraz zostały już wcześniej skomunalizowane na rzecz gminy P. na mocy decyzji Wojewody W. z dnia 17 marca 1998 r. Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna w P. w skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniosła o uchylenie decyzji Wojewody W., zarzucając, że wydając decyzję Wojewoda nie wziął pod uwagę zmiany art. 16 ust. 2 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami w wyniku wejścia w życie art. 17a ust. 2 tej ustawy; ponadto w skardze podniesiono, że Wojewoda nie uzasadnił dlaczego dwóch spośród działek nie uważa za działki rolnicze, pomimo że budowle na jednej z nich wzniesione zostały dla potrzeb gospodarstwa rolnego skarżącej i z tego powodu, do czasu rozstrzygnięcia tej kwestii nie należało podejmować decyzji komunalizacyjnej dotyczącej obu działek.

Następnie, w odrębnym piśmie procesowym uzupełniającym skargę, strona skarżąca wniosła o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji Wojewody, ponieważ jej zdaniem do końca 1997 r. nie było dopuszczalne stwierdzenie przez Wojewodę wygaśnięcia prawa użytkowania spornych nieruchomości, a to z uwagi na uregulowania prawne jakie w tym zakresie wynikały z art. 16 ust. 1 - ust. 3 oraz art. 17 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi. Wojewoda W. w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, wskazując przy tym, że oczyszczalnię ścieków wybudowano także ze względu na potrzebę obsługi sąsiadującej ze Spółdzielnia gminy P., a rozliczenie nakładów z tego tytułu nastąpić ma w odrębnym postępowaniu. Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 7 września 1998 r. /II SA 618/98/ uchylił zaskarżona decyzję i utrzymana nią w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd wskazał, że stosownie do art. 16 ust. 2 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi dotychczasowe użytkowanie nieruchomości rolnych Skarbu Państwa ustanowione na podstawie umowy lub decyzji administracyjnej wygasa, jeżeli zmiana jego warunków nie nastąpi w terminie określonym w art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi /w brzmieniu ustalonym w wyniku zmiany wprowadzonej art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 kwietnia 1996 r. o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa - Dz.U. nr 59 poz. 268/, tzn. do dnia 31 grudnia 1997 r. Dotychczasowe użytkowanie nieruchomości wygasa więc z mocy samego prawa, a właściwy organ wydaje wówczas jedynie decyzję w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia dotychczasowych decyzji stanowiących tytuł użytkowania nieruchomości /art. 162 par. 1 pkt 1 i par. 3 Kpa w związku z art. 16 ust. 3 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi/, skąd wniosek, że niedopuszczalne było orzekanie w przedmiocie wygaśnięcia użytkowania nieruchomości zarówno przez Kierownika Urzędu Rejonowego, jak i przez Wojewodę. Z przepisów powyższych wynika przy tym, że wygaśnięcie dotychczasowego użytkowania nieruchomości nie mogło nastąpić przed końcem 1997 r., a ponieważ przepisy te maja na celu ochronę dotychczasowych użytkowników tych nieruchomości, to nie było dopuszczalne wydanie na ich podstawie decyzji o wygaśnięciu użytkowania już w dniu 21 maja 1997 r., jak to w rozpoznawanej sprawie uczynił Kierownik Urzędu Rejonowego, bowiem wówczas nie upłynął jeszcze termin przewidziany dla zmiany dotychczasowych warunków użytkowania. Natomiast, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, dodany później art. 17a ust. 2 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi odnosi się do innej sytuacji prawnej i faktycznej /tzw. władania, co może mieć miejsce dopiero po przejściu nieruchomości do dyspozycji Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa/ i nie miał on na celu zmiany art. 16 ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi /co wynika z art. 17a ust. 1 tej ustawy/. W opinii Naczelnego Sądu Administracyjnego nie jest też trafne kwestionowanie dopuszczalności prowadzenia w odrębnym postępowaniu sprawy komunalizacji niektórych działek, skoro postępowanie to było wszczęte w dniu 20 marca 1995 r. na wniosek Zarządu Gminy P., a po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 25 marca 1997 r. /I SA 325/96/ jest ponownie rozpoznawane przez organy administracji.

Strona 1/3