W stanie prawnym obowiązującym do dnia 30 czerwca 1997 r., umowa pożyczki udzielona ze środków własnych przez podmiot gospodarczy, który nie posiadał wydanego na podstawie przepisów prawa bankowego zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie udzialania pożyczek, miała charakter "usługi finansowej", a następnie "usługi pośrednictwa finansowego" i nie podlegała opłacie skarbowej oraz zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ w związku z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50 ze zm./.
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi "A.-A." Sp. z o.o. w W. na decyzję Izby Skarbowej w W. z dnia 31 stycznia i 6 lutego 1997 r., (...) w przedmiocie wymiaru opłaty skarbowej od umów pożyczki, po rozpoznaniu rewizji nadzwyczajnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 lipca 2000 r., III SA 316/97 - uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę NSA w Warszawie do ponownego rozpoznania.
Sześcioma umowami z dnia 6 października 1994 r., 10 listopada 1994 r., 6 grudnia 1994 r., 9 lutego 1995 r., 6 marca 1995 r. i 27 kwietnia 1995 r. zawartymi między (...) Towarzystwem Finansowym "S." Sp. z o.o. w W. - pożyczkodawcą i "A.-A." Sp. z o.o. w W. - pożyczkobiorcą, pożyczkodawca udzielił pożyczkobiorcy pożyczek w odpowiednich kwotach.
Urząd Skarbowy W.-P. decyzjami z dnia 26 listopada 1996 r., wydanymi na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "c" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./, par. 68 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 czerwca 1992 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 53 poz. 253 ze zm./ lub z dnia 9 grudnia 1994 r. o tym samym tytule /Dz.U. nr 136 poz. 705/ oraz art. 104 Kpa - określił opłatę skarbową od tych umów w wysokości określonej w decyzjach. W uzasadnieniach decyzji podano, że dokonana czynność prawna nie była przedmiotem zwolnienia z opłaty skarbowej na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy oraz że pożyczkodawca nie był bankiem i nie posiadał wymaganego uprawnienia do prowadzenia działalności w zakresie kredytowania i udzielania pożyczek, a zatem przedmiotowe umowy podlegały opłacie skarbowej.
Izba Skarbowa w W. decyzjami z dnia 31 stycznia i 6 lutego 1997 r. (...) utrzymała w mocy zaskarżone decyzje. W uzasadnieniach podano, że zgodnie z art. 11 ust. 1 pkt 4 Prawa bankowego udzielanie i zaciąganie kredytów, pożyczek pieniężnych jest czynnością bankową, do których wykonywania /ust. 2 powołanego artykułu/ uprawnione są banki. Inne jednostki też mogą tego rodzaju czynności wykonywać, ale za zezwoleniem Prezesa NBP. Spółka "S." zezwolenia takiego nie posiadała, a zatem nie mogła być uznana za podmiot gospodarczy prowadzący działalność w zakresie udzielania pożyczek, o którym mowa w par. 68 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia w sprawie opłaty skarbowej. Udzielanie zaś pożyczek na zasadach ogólnych, wynikających z Kodeksu cywilnego, podlega opłacie skarbowej na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 lit. "c" ustawy o opłacie skarbowej. Zdaniem Izby Skarbowej, umowy pożyczek nie są objęte wyłączeniem z art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "b" ustawy o opłacie skarbowej.
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 28 lipca 2000 r. III SA 316/97 oddalił skargę "A.-A." Sp. z o.o. w W. na powyższe decyzje Izby Skarbowej w W.
W ocenie Sądu, przepis art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. "a" ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ w 1994 i 1995 r. wyłączał spod działania przepisów o opłacie umowy sprzedaży, dzierżawy, poddzierżawy, najmu i podnajmu zawierane przez podatników, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym /Dz.U. nr 11 poz. 50/, oraz inne tego rodzaju umowy, objęte zwolnieniem na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 tej ustawy. Powyższy przepis ustawy o opłacie skarbowej odsyłał wprawdzie do art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ale nie bez ograniczeń. Nie podlegały bowiem opłacie skarbowej umowy zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług, ale tylko wtedy, kiedy były to inne umowy tego rodzaju, co umowy sprzedaży, dzierżawy najmu i podnajmu. Z powołanych przepisów nie można zatem wyprowadzić wniosku, że każda czynność cywilnoprawna wymieniona w art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej, objęta równocześnie zakresem przedmiotowym z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie podlegała opłacie skarbowej z mocy art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy o opłacie skarbowej.