Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Olga Żurawska - Matusiak Sędziowie Sędzia NSA Rafał Stasikowski Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 grudnia 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 1836/17 w sprawie ze skargi [...] Towarzystwa Przyrodniczego [...] z siedzibą w K. na postanowienie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia [...] maja 2017 r. [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania I. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; II. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zaskarżonym wyrokiem z dnia 11 grudnia 2017 r. sygn. akt IV SA/Wa 1836/17 uwzględnił skargę [...] Towarzystwa Przyrodniczego [...] z siedzibą w K. i uchylił postanowienie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia [...] maja 2017 r., nr [...], którym stwierdzono niedopuszczalność odwołania [...] Towarzystwa Przyrodniczego [....] od decyzji Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w K. z dnia [...] stycznia 2017 r. nr [...] ustalającej środowiskowe uwarunkowania dla przedsięwzięcia pn. "Zmiana i rozbudowa realizowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi ekspresowej [...]".
W motywach orzeczenia Sąd pierwszej instancji podniósł, że w przypadku gdy dane przedsięwzięcie należy do kategorii przedsięwzięć, dla których ustawa w sposób wyraźny nakazuje przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko albo też obowiązek taki został nałożony w drodze postanowienia wydanego w trybie art. 63 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2017 r. poz. 1405 z późn. zm.) zwanej dalej w skrócie u.u.i.ś., organizacje ekologiczne mają prawo uczestnictwa w tego rodzaju postępowaniach na podstawie art. 44 ust. 1 u.u.i.ś. Wskazana ustawa nie reguluje natomiast kwestii udziału organizacji ekologicznych w postępowaniach, w których udział społeczeństwa nie jest wymagany. Nie zawiera także przepisów, które wyłączałyby od udziału takie organizacje. Wobec powyższego przyjąć należy, że w postępowaniach, w których udział społeczeństwa nie jest wymagany, organizacje ekologiczne będą mogły uczestniczyć na ogólnych zasadach, a zatem po spełnieniu wymagań wynikających z art. 31 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23 z późn. zm.) zwanej dalej K.p.a., czyli gdy cel statutowy organizacji jest zgodny z przedmiotem postępowania oraz gdy za udziałem organizacji w postępowaniu przemawia interes społeczny.
Podkreślono, że w przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że skarżące [...] Towarzystwo Przyrodnicze [...] (zwane dalej Stowarzyszeniem) jest organizacją ekologiczną w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 10 u.u.i.ś.
Nie ulega wątpliwości, że jest to legalnie działające Stowarzyszenie, którego statutowym celem jest ochrona środowiska. Ponadto decyzja Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w K. z dnia [...] stycznia2017 r. dotyczyła przedsięwzięcia, w stosunku do którego zostały wydane postanowienia Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w [...] i Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (dalej w skrócie RDOŚ) stwierdzające, że dla przedmiotowego przedsięwzięcia nie jest wymagane przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko, a tym samym nie istnieje konieczność sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Było to postępowanie, w którym udział społeczeństwa nie był wymagany w rozumieniu przepisów u.u.i.ś. W tej sytuacji organ powinien zbadać, czy zachodzą przesłanki z art. 31 § 1 K.p.a., a więc czy cele statutowe organizacji uzasadniają jej udział oraz czy za jej udziałem przemawia interes społeczny. Stwierdzając niedopuszczalność odwołania Stowarzyszenia od decyzji RDOŚ, organ powołał się jedynie na okoliczność, że postępowanie, w którym Stowarzyszenie chce uczestniczyć, nie wymaga udziału społeczeństwa i w ogóle nie badał przesłanek z art. 31 § 1 K.p.a. Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska naruszył art. 31 § 1 K.p.a., co niewątpliwie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, gdyż skutkowało przedwczesnym wydaniem rozstrzygnięcia kwestii dopuszczalności odwołania. Przy ponownym postępowaniu niezbędne będzie ustalenie przez organ, czy interes społeczny przemawia za udziałem Stowarzyszenia w przedmiotowym postępowaniu oraz czy powołane dotychczas przez stronę skarżącą okoliczności można uznać za konkretyzujące interes społeczny w niniejszej sprawie, zaś Stowarzyszenie ewentualnie okoliczności takie może jeszcze przytoczyć.