Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jolanta Sokołowska, Sędzia NSA Dominik Gajewski, Sędzia WSA (del.) Mirella Łent (sprawozdawca), Protokolant Natalia Narejko, po rozpoznaniu w dniu 20 października 2021 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej "D." sp. z o.o. z siedzibą w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 18 września 2018 r. sygn. akt I SA/Ol 455/18 w sprawie ze skargi "D." sp. z o.o. z siedzibą w O. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie z dnia 21 maja 2018 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przeglądania akt postępowania egzekucyjnego 1) uchyla zaskarżony wyrok w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie, 2) zasądza od Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie na rzecz "D." sp. z o.o. z siedzibą w O. kwotę 597 (słownie: pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Wyrokiem z dnia 18 września 2018 r., sygn. akt I SA/Ol 455/18 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił skargę "D." sp. z o.o. w O. na postanowienie Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie z dnia 21 maja 2018 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przeglądania akt postępowania egzekucyjnego. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że skoro wniosek o udostępnienie akt pochodził od podmiotu, który nie jest zobowiązanym w egzekucji administracyjnej, to uzasadniona była odmowa udostępnienia akt sprawy w przedmiotowej sprawie. Zdaniem Sądu, nie narusza prawa ocena organu odwoławczego, że brak jest przepisu prawa (interesu prawnego), na podstawie którego Naczelnik Urzędu Skarbowego mógłby umożliwić prezesowi zarządu "D." wgląd do akt postępowania egzekucyjnego dotyczącego "M." jako strony odrębnego postępowania. Skarżąca posiada status strony (interes prawny) tylko w odniesieniu do czynności związanych z zajęciem nieruchomości oraz postępowaniami administracyjnymi wszczętymi w związku z tym zajęciem.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiodła skarżąca zarzucając:
I. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 ze zm.; dalej: p.p.s.a.) przez błędną ich wykładnię oraz ich nie zastosowanie, a mianowicie przepisów:
1) art. 140 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93 ze zm.; dalej: k.c.) przez wyrażenie błędnego poglądu, że przepis ten nie ma zastosowania przy ustalaniu kto jest stroną postępowania egzekucyjnego, prowadzonego w stosunku do nieruchomości oraz pominiecie okoliczności, że właściciel nieruchomości zawsze ma interes prawny, w zaznajomieniu się ze wszelkimi dokumentami, które mogą mieć wpływ na jego sytuację prawną w stosunku do nieruchomości, a w szczególności do dokumentów z których wynika źródło jego odpowiedzialności tą nieruchomością jak również okoliczności wyłączające te odpowiedzialność, jak i ograniczające tę odpowiedzialność, w tym dokumentami postępowań w stosunku do dłużnika głównego;
2) art. 70 § 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.; dalej: O.p.) w zw. z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. ( Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.; dalej: Konstytucja), przez pominięcie okoliczności, że egzekwowane zobowiązanie nie istnieje, gdyż w skutek przedawnienia wygasło, a skarżąca ma interes prawny i jest uprawniona do wglądu do dokumentów postępowań prowadzonych wobec dłużnika głównego, z których wynika, że egzekwowana z jej nieruchomości należność publicznoprawna nie istnieje;
3) art. 77 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r., nr 124 poz. 1361 ze zm.; dalej: u.k.w.h.) oraz art. 10 ust. 1 u.k.w.h., art. 207 § 6 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 1360 ze zm.; dalej: k.p.c.) w zw. z art. 2 Konstytucji, przez pominięcie okoliczności, że egzekwowane zobowiązanie nie istnieje, gdyż w skutek przedawnienia wygasło, a skarżąca ma interes prawny i jest uprawniona do wglądu do dokumentów, z których wynika, że egzekwowana z jej nieruchomości należność publicznoprawna nie istnieje. Zatem brak jest należności zabezpieczonej hipoteką;