Warunkiem objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników indywidualnych /ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin - Dz.U. nr 40 poz. 268 ze zm./ małżonka rolnika jest prowadzenie przez niego gospodarstwa rolnego.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi (...) na decyzję Dyrektora Wydziału Finansowego Urzędu Wojewódzkiego (..) w przedmiocie podwyższenia składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości (...) od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu z dnia 31 października 1986 r. SA/Po 992/86
oddala rewizję nadzwyczajną.
Genowefa W. odziedziczyła po swych rodzicach gospodarstwo rolne o obszarze 4,01 ha, położone we wsi S., w związku z czym nakazem płatniczym z 1985 r. ustalono wysokość obciążającej ją składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników.
Poczynając od dnia 1 stycznia 1986 r. wysokość składki emerytalnej uległa zmianie na podstawie par. 10 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 20 stycznia 1986 r. w sprawie waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych, wypłacanych rolnikom, indywidualnym i członkom ich rodzin oraz wysokości składek na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników /Dz.U. nr 2 poz. 13/.
Decyzją z dnia 2 maja 1986 r. kierownik Wydziału Finansowego Urzędu Miasta i Gminy w B. podwyższył odpowiednio składkę emerytalną za 1986 r. z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia obojga małżonków W.
W odwołaniu od tej decyzji Genowefa W. zarzuciła, że jej małżonek pracuje poza rolnictwem, nie prowadzi gospodarstwa rolnego, stanowiącego jej majątek odrębny, a nawet nie jest domownikiem skarżącej, wobec czego brak było podstaw do objęcia go obowiązkowym ubezpieczeniem rolników.
Dyrektor Wydziału Finansowego Urzędu Wojewódzkiego w P. utrzymał w mocy orzeczenie organu I instancji, wyrażając następujący pogląd prawny.
Przytoczone przez skarżącą argumenty są w sprawie bez znaczenia, dla objęcia bowiem obojga małżonków ubezpieczeniem na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin /Dz.U. nr 40 poz. 268 ze zm./ wystarcza, gdy tylko jedno z nich prowadzi gospodarstwo rolne, przy czym fakt zatrudnienia małżonka skarżącej poza gospodarstwem rolnym nie wyłącza go spod ubezpieczenia społecznego rolników.
Decyzję organu odwoławczego zaskarżyła Genowefa W. do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargą, w której zarzuciła naruszenie prawa materialnego i twierdziła, że nie może być obciążona składką na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników za sam fakt posiadania małżonka, który jest stałym pracownikiem Gminnej Spółdzielni (...) w B. i nie ma nic wspólnego z jej gospodarstwem rolnym.
Na rozprawie przed Naczelnym Sądem Administracyjnym twierdziła, że gospodarstwo rolne prowadzi ze swym dorosłym synem, jako przyszłym następcą oraz przedstawiła zaświadczenie Ośrodka Leczenia Odwykowego Alkoholików w C., wystawione dnia 30 lipca 1986 r., z którego wynikało, że Alfred W. małżonek skarżącej z powodu choroby alkoholowej od dnia 29 lipca 1984 r. przebywa w Ośrodku.
Wyrokiem z dnia 31 października 1986 r. Naczelny Sąd Administracyjny - Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu uchylił decyzję terenowych organów administracji państwowej obu instancji z powodu naruszenia prawa materialnego art. 1 ust. 1 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin /Dz.U. nr 40 poz. 268 ze zm./.
Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, przepisy powołanej ustawy nie dają podstaw do twierdzenia, że skarżąca obowiązana jest do opłacania składki emerytalnej także za swego małżonka, który nie jest współwłaścicielem gospodarstwa rolnego i w gospodarstwie tym nie pracuje.