Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Jezielska Sędziowie Sędzia WSA Marzenna Glabas (spr.) Sędzia WSA Ewa Osipuk po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 16 czerwca 2020 r. sprawy ze skargi R. O. na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego w sprawie istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego oddala skargę. WSA/wyr.1a - sentencja wyroku (tryb uproszczony)
R. O. (dalej jako: "skarżący") wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie skargę na bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego (dalej jako: "PINB") w sprawie istotnych odstępstw od zatwierdzonego projektu budowlanego. Wskazał, że PINB wszczął postępowanie 17 września 2002 r. i dotychczas go nie zakończył żadnym rozstrzygnięciem. Skarżący wniósł o: zobowiązanie PINB do zakończenia sprawy; stwierdzenie, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa; wymierzenie organowi grzywny według uznania Sądu; rozpatrzenie skargi w trybie uproszczonym i zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania.
W odpowiedzi na skargę PINB wniósł o jej oddalenie. Organ przyznał, że postępowanie, którego dotyczy skarga, prowadzone jest od dnia 17 września 2012 r. pod znakiem "[...]" w sprawie istotnych odstępstw od projektu budowlanego dotyczącego budowy stacji auto-gazu z zadaszeniem, pawilonem obsługi, sklepem wraz z infrastrukturą terenową, na działce nr geod. "[...]", objętego decyzją o pozwoleniu na budowę, wydaną przez Starostę nr "[...]" z dnia "[...]" r. oraz decyzjami zmieniającymi z "[...]" r. PINB wskazał, że postępowanie nie zostało zakończone do chwili obecnej wobec utrudniania i uniemożliwiania prowadzenia postępowania przez skarżącego. Podał, że istotne odstępstwa od projektu stwierdzone zostały podczas obowiązkowej kontroli przeprowadzonej w dniu 7 września 2012 r., w wyniku której organ odmówił udzielenia pozwolenia na użytkowanie wnioskowanej części obiektu. Od tego czasu skarżący nie odbierał wezwań lub, mimo odebrania wezwania, nie stawiał się na czynności kontrolne. Organ zaznaczył, że nie licząc prób skontrolowania budowy w pierwszym roku prowadzenia postępowania, kiedy trwały procedury odwoławcze i skargowe, nie powiodła się żadna z dziewięciu prób skontrolowania budowy, podjęta w latach 2015-2018. PINB zaznaczył, że w tym czasie skarżący prowadził roboty budowlane, które mogą mieć istotny wpływ na zakres odstępstw i tym samym na późniejsze rozstrzygnięcie postępowania. Zakresu robót nie udało się jednoznacznie ustalić z winy skarżącego. PINB wskazał, że inwestor ma prawo nadal prowadzić roboty budowlane, gdyż nie zostały uchylone decyzje o pozwoleniu na budowę i decyzje zmieniające, a organ nie ma możliwości ustalenia aktualnego stanu budowy i nie może wydać decyzji rozstrzygającej w przedmiotowej sprawie. Podniesiono, że zgodnie z art. 81a ust. 1 pkt. 2 lit. a oraz ust. 2 ustawy Prawo budowlane, organ nadzoru budowlanego ma prawo wstępu na teren budowy i przeprowadzanie kontroli w obecności inwestora lub kierownika budowy. Tym samym, organ nie może zakończyć postępowania naprawczego związanego z istotnymi odstępstwami. Aby czynności mogły być skuteczne strona lub jej przedstawiciel musi uczestniczyć w czynnościach i należy umożliwić stronie wypowiedzenie się co do okoliczności faktycznych stwierdzonych podczas kontroli. Dlatego organ nie może procedować w sprawie na podstawie danych sprzed kilku lat i uznawać je za prawidłowe ustalenie stanu faktycznego. Nie może też się na nich opierać przy wydawaniu rozstrzygnięć w toku postępowania. Sam skarżący zarzucał inspektorom PINB bezprawne wejście na teren budowy w dniach 5 i 9 października 2012 r., kiedy wykonano jedynie zdjęcia prowadzonych prac (potwierdzających, że mogły nastąpić zmiany). W obecności pracowników znajdujących się na budowie sporządzono jedynie notatki. PINB oświadczył, że każdorazowo inspektorzy PINB, stawiali się przy bramie na placu budowy i sporządzali "pusty protokół" niczego niewnoszący do sprawy. Na prawie wszystkich wyznaczonych terminach kontroli stawiali się wezwani przedstawiciele KP PSP oraz przedstawiciel PIS. W związku z powyższym w dniu 27 sierpnia 2018 r. PINB skierował do organów ścigania zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa z art. 91 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane, polegającego na udaremnianiu przeprowadzenia kontroli budowy. W dniu 8 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy uznał skarżącego winnym udaremniania PINB wykonania określonych ustawą czynności (wyrok nieprawomocny). Organ stwierdził, że dawno mógł zakończyć to postępowanie, gdyby inwestor i zarazem kierownik budowy skutecznie tego nie utrudniał. PINB podkreślił, że o fakcie konieczności zakończenia postępowania dotyczącego istotnych odstępstw od projektu, które jest niezbędne w celu doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z przepisami, przed późniejszym wydaniem pozwolenia na użytkowanie obiektu, inwestor był niejednokrotnie informowany, zarówno przez PINB jak i przez Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. PINB podał, że inwestor już trzykrotnie zabiegał, po wszczęciu w dniu 17 września 2012 r. przedmiotowego postępowania, o pozwolenie na użytkowanie (wnioski z dnia 15.04.2015; 10.05.2018; 23.12.2019). Wskazano też, że 7 lutego 2020 r. wpłynęło do organu "ponaglenie" na bezczynność i przewlekłe działanie PINB w przedmiocie nieterminowego prowadzenia postępowania w sprawie istotnych odstępstw od projektu budowlanego. Postanowieniem z "[...]" r. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego uznał ww. ponaglenie za niezasadne.