Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Olga Białek (sprawozdawca) Sędziowie: Sędzia WSA Władysław Kulon Sędzia WSA Gabriel Węgrzyn po rozpoznaniu w Wydziale II w trybie uproszczonym na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 marca 2020 r. sprawy ze skargi B. H. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...]. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o wykonaniu aktu nadania, orzekającej o ustaleniu granic gospodarstwa nadanego na własność aktem nadania i zwalniającej z obowiązku uiszczenia ceny nabycia gospodarstwa oddala skargę w całości.
Postanowieniem z dnia [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W., działając na podstawie art. 61a k.p.a., odmówiło B. H. wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji Kierownika Wydziału Rolnictwa i Leśnictwa Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej [...] z dnia [...] (nr [...]) o wykonaniu aktu nadania, orzekającej o ustaleniu granic gospodarstwa nr [...], położonego w Osiedlu [...], o powierzchni [...] ha, nadanego na własność aktem nadania z dnia [...] (nr [...]) J. K. a także zwalniającej J. K. od obowiązku uiszczenia ceny nabycia.
W uzasadnieniu organ wyjaśnił, że na skutek wniosku B. H. z dnia 18 listopada 2016 r. o stwierdzenie nieważności opisanej wyżej decyzji o wykonaniu aktu nadania ze względu na przesłankę z art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. (skierowanie decyzji do osoby nieżyjącej) Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. decyzją z dnia [...] (nr [...]) stwierdziło, wydanie przedmiotowej decyzji z dnia [...] z naruszeniem prawa. Jednocześnie Kolegium wyjaśniło, że nie jest możliwe stwierdzenie nieważności ocenianej decyzji, ponieważ wywołała ona nieodwracalne skutki prawne w rozumieniu art. 156 § 2 k.p.a. Organ podkreślił, że przesłanka nieodwracalnych skutków prawnych dotyczy wszystkich przesłanek nieważności określonych w art. 156 § 1 k.p.a., w tym także rażącego naruszenia prawa.
Na skutek wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez B. H., Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. decyzją z dnia [...] (SKO [...]) utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.
Następnie Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 27 lutego 2018 r. (sygn.akt II SA/Wr 780/17) oddalił w całości skargę B. H. na decyzję Kolegium z dnia [...]. Wyrok jest prawomocny od dnia 12 czerwca 2018 r.
W dniu 18 lutego 2019 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. wpłynął wniosek B. H., reprezentowanej przez pełnomocnika, o stwierdzenie nieważności opisanej na wstępie decyzji o wykonaniu aktu nadania. Jako podstawę żądania wskazano art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. wyjaśniając, że decyzja wydana została z rażącym naruszeniem prawa, gdyż skierowana została do osoby nieżyjącej w dniu jej wydania a nadto spowodowała de facto wywłaszczenie następców prawnych J. K. przez bezprawne pomniejszenie areału gospodarstwa rolnego objętego przez J. K., z pominięciem procedury wydania decyzji Starosty w zakresie zmiany stanu posiadania określonej w § 10 zarządzenia nr 6/04/7342 Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych w sprawie przeprowadzenia czynności przygotowawczych do uregulowania praw własności w osadnictwie rolnym na obszarze Ziem Odzyskanych.
Kolegium podało, że w obszernym uzasadnieniu tego wniosku, że skarżąca przywołała orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 27 lutego 2018 r. w zakresie w jakim Sąd ten odniósł się do postawionego w skardze zarzutu nie stwierdzenia nieważności aktu nadania pomimo zmian powierzchni przyznanego gospodarstwa bez wcześniejszej decyzji Starosty w zakresie zmiany stanu posiadania i związanego z tym pozbawienia ojca skarżącej własności części ziemi. Skarżąca argumentowała, że zarówno akt nadania jak i decyzja o wykonaniu aktu nadania wydane zostały z rażącym naruszeniem prawa, gdyż skierowane zostały do jej ojca, który w dacie ich wydania już nie żył. Zdaniem strony kwestionowana decyzja rażąco narusza także art. 2 ust. 1, art. 5 ust. 1 i art. 10 dekretu z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych, gdyż doprowadziła do sytuacji, w której doszło do naruszenia § 10 zarządzenia Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 27 sierpnia 1946 r. w sprawie przeprowadzenia czynności przygotowawczych do uregulowania praw własności w osadnictwie rolnym na obszarze Ziem Odzyskanych, polegającego na wydaniu aktu nadania dla powierzchni gospodarstwa o wielkości [...] ha pomimo, że akt ten nie został poprzedzony decyzją Starosty w zakresie zmiany w stanie posiadania majątku. Wnioskodawczyni wyjaśniła, że dotychczasowa "odmowa" stwierdzenia nieważności aktu nadania pozbawia ją możliwości podjęcia działań prawnych chociażby w obszarze dotyczącym powierzchni nieruchomości objętej aktem nadania. Ze względu na odmowę stwierdzenia nieważności, wnioskodawczyni pozbawiona została możliwości aktywnego ingerowania w treść aktu nadania i decyzji o wykonaniu aktu nadania w zakresie ustalenia granic gospodarstwa rolnego i jego powierzchni - co nadal pozostaje okolicznością sporną i niewyjaśnioną jednoznacznie przez skład orzekający Kolegium. Wnioskodawczyni podniosła, że J. K. użytkował nieruchomość ziemską objętą w posiadanie w dniu 3 stycznia 1946 r. na podstawie protokołu wprowadzenia przez Powiatowy Urząd Repatriacji we W., która składała się z ziemi o pow. [...] ha w tym [...] ha użytków rolnych, [...] ha użytków pod zabudowaniami i [...] ha nieużytków. W dniu 5 grudnia 1946 r. Komisja Wnioskowa Starosta Powiatowego we W. potwierdziła złożenia wniosku o przyznanie prawa własności użytkowanej przez ojca skarżącej nieruchomości. Do czasu prawomocnego orzeczenia Powiatowej Komisji Osadnictwa Rolnego wszelkie zmiany w stanie posiadania majątku co do którego został przyjęty wniosek o przyznanie prawa własności, mogły być dokonywane, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, wyłącznie na podstawie decyzji Starosty wydanej na podstawie opinii powiatowej władzy ziemskiej i Powiatowej Komisji Osadnictwa Rolnego. Wnioskodawczyni podniosła, że jej ojciec nie otrzymał takiej decyzji. W aktach sprawy nie ma także żadnego dowodu, który potwierdzałby wyzbycie się przez J. K. około [...] ha własności ziemi, jak też jej opuszczenia przez wnioskodawcę i jego następców prawnych.