Sprawa ze skargi na decyzję SKO we W. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Powiatowej Raty Narodowej w T. z dnia [...] nr [...] o wykonaniu aktu nadania w części dotyczącej ustalenia warunków nabycia gospodarstwa rolnego
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Andrzej Cisek, Sędziowie Sędzia NSA Julia Szczygielska (sprawozdawca), Asesor WSA Olga Białek, Protokolant Szymon Krzyszczuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 17 kwietnia 2008r. sprawy ze skargi H.Ch. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Powiatowej Raty Narodowej w T. z dnia [...] nr [...] o wykonaniu aktu nadania w części dotyczącej ustalenia warunków nabycia gospodarstwa rolnego 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję ją poprzedzającą; 2. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu; 3. przyznaje pełnomocnikowi skarżącej adwokatowi Cz.W. kwotę 292,80 (dwieście dziewięćdziesiąt dwa, osiemdziesiąt groszy) w tym 22 % VAT od kwoty 240zł, jako wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu.

Uzasadnienie strona 1/10

Decyzją z dnia [...], Nr [...], wydaną na podstawie art. 157 § 3 k.p.a. - Samorządowe Kolegium Odwoławcze we W. odmówiło H.Ch. (wnioskodawcy) wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w T. z dnia [...] (Nr [...]) o wykonaniu aktu nadania, w części dotyczącej ustalenia warunków nabycia przez J.Sz. gospodarstwa rolnego położonego w W., w granicach działek gruntu nr 34, 83/1 i 83/2.

Wniosek o ponowne rozpatrzenie tej sprawy złożyła H.Ch., zarzucając Kolegium, że przy rozpatrywaniu sprawy nie uwzględniło istotnych wydarzeń z okresu tworzenia się własności na Ziemiach Odzyskanych i związanego z tym procesu powstawania dokumentów sankcjonujących bezprawie władzy w latach 1947-1961. Wnioskodawczyni wskazała, że J.Sz. pozostawił w ZSRR mienie, w zamian którego, po przybyciu na Ziemie Odzyskane otrzymał aktem nadania (Nr [...] z dnia [...]) - udział w zabudowaniach oraz około 9 ha ziemi. W ten sposób - zdaniem wnioskodawczyni - Państwo Polskie wywiązało się względem J.Sz. z zobowiązania zaciągniętego w stosunku do repatriantów opuszczających ZSRR. W Jej ocenie J.Sz. stał się właścicielem 9 hektarowego gospodarstwa, a wydany mu akt nadania stał się poświadczeniem własności nabytej z mocy prawa na podstawie dekretu z 6 września 1951 r., czyli w dniu 7 września 1951 r. Wprawdzie dekret zezwalał na zmiany granic gospodarstwa rolnego, przed wydaniem orzeczenia o wykonaniu aktu nadania, jednakże nie mogło to nastąpić bez zgody zainteresowanego, jeżeli gospodarstwo mieściło się w granicach norm określonych w art. 4 dekretu.

Dalej skarżąca podkreśliła, że w okresie tworzenia państwowych gospodarstw rolnych pozbawiano osadników w W. części należących do nich gruntów rolnych, których stali się właścicielami na mocy dekretu z dnia 6 września 1951 r. Utrwalając taki stan, Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w T. wydało w dniu [...] orzeczenie Nr [...] o wykonaniu aktu nadania, stanowiąc w nim, że J.Sz. nabył gospodarstwo, tj. działkę Nr 3 o powierzchni 4,37 ha, przyznanej na własność aktem nadania z [...], Nr [...], podczas gdy przedmiotowy akt z 1947 r. dotyczył nadania gruntu o areale około 9,00 ha. W ocenie wnioskodawczyni, po wejściu w życie dekretu z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych, J.Sz. został bezprawnie pozbawiony części należącej do niego ziemi, stanowiącej ekwiwalent za jego mienie pozostawione na Wschodzie. Według wnioskodawcy, stosownie do postanowień art. 3 dekretu z 6 września 1951 r., już w dniu 7 września 1951 r. potomkom J.Sz. przysługiwało prawo do dziedziczenia pełnego ekwiwalentu za mienie pozostawione na Wschodzie, "czyli mieli i mają dalej prawo do pozostałych 4,63 ha ziemi, bezprawnie pominiętych w orzeczeniu o wykonaniu aktu nadania z dnia 14 września 1961 r."

Wskazane okoliczności przesądzają, zdaniem wnioskodawczyni, o Jej interesie prawnym, a tym samym o jej legitymacji, jako strony postępowania. Na poparcie swych twierdzeń, przywołała dodatkowo uchwałę S.N. z 19 maja 1992 r. (III CZ 46/92), w której wywiedziono, że pominięcie części mienia pozostawionego za granicą w dotychczas uzyskanym ekwiwalencie uprawnia do wystąpienia o uzupełnienie ekwiwalentu do pełnej wartości tego mienia. Skoro zatem "Państwo Polskie pozbawiło J.Sz. części ekwiwalentu, to w ocenie skarżącej, miała prawo (i jego prawni następcy) wystąpić o zwrot tego mienia, czyli w tym przypadku o 4,63 ha ziemi." Wniosek taki potwierdza również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 1994 r., według którego "uprawnienie do zaliczenia wartości mienia przysługuje spadkobiercom."

Strona 1/10