Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Wiśniewski (spraw.) Sędziowie WSA Andrzej Cisek Asesor WSA Olga Białek Protokolant Katarzyna Grott po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 listopada 2006 r. sprawy ze skargi M. i J. J. na decyzję D. Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego we W. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania administracyjnego oddala skargę.
Decyzją z dnia [...]r. Nr [...], wydaną na podstawie art. 105 § 1 k.p.a., Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. umorzył z urzędu postępowanie administracyjne wszczęte w oparciu o art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane w przedmiocie budowy obiektu budowlanego wzniesionego w K. przy ul. W. P. [...] na działce nr [...]w sposób istotnie odbiegający od warunków pozwolenia na budowę. W uzasadnieniu decyzji wskazano, iż w sprawie budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego zlokalizowanego w K. przy ul. W. P. [...] organ nadzoru budowlanego na pewnym etapie prowadzonego od [...] r. postępowania administracyjnego w przedmiocie prowadzenia robót budowlanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę wydal rozstrzygniecie w oparciu o art. 48 ust. 2 Prawa budowlanego. W wyniku złożonego zażalenia przez stronę postępowania na postanowienie nr [...]z dnia [...]r. organ II instancji uchylił je i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Główną przesłanką do wyeliminowania z obrotu prawnego przedmiotowego postanowienia było zaniechanie ze strony organu wyjaśnienia kwestii bezpieczeństwa przeciwpożarowego budynku. Po uregulowaniu tego zagadnienia, jak stwierdził organ, z wynikiem pozytywnym organ nadzoru budowlanego wydał następne rozstrzygnięcie załatwiające sprawę co do jej istoty, ale już w oparciu o przepis art. 51 ust. 1 pkt 3 Prawa budowlanego według stanu prawnego obowiązującego po 11 lipca 2003 r. Od wydanej przez PINB decyzja nr [...]z dnia [...] r. zostało wniesione odwołanie, po rozpatrzeniu którego Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego we W. uznał, iż zaskarżona decyzja zasługuje na uchylenie przede wszystkim z powodu zastosowania przez organ I instancji niewłaściwej podstawy prawnej, a także nie umorzenia, przed wydaniem inkryminowanej decyzji, postępowania uprzednio prowadzonego w trybie art. 48 Prawa budowlanego. Wobec powyższego Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w K. umorzył wszczęte postępowanie jako bezprzedmiotowe, przy czym kryterium bezprzedmiotowości, odnoszące się do prowadzonego postępowania, nie ma, jak wskazał organ, charakteru merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, lecz jedynie jest formalnym jego zakończeniem.
Odwołanie od powyższej decyzji wnieśli M. i J. J., zarzucając jej naruszenie art. 105 § 1 k.p.a. w związku z art. 48 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane polegające na bezpodstawnym umorzeniu jako bezprzedmiotowe postępowania toczącego się w trybie art. 48 Prawa budowlanego. Wskazując na powyższy zarzut skarżący wnieśli o uchylenie kwestionowanej decyzji. Państwo J. nie zgodzili się z decyzją organu I instancji albowiem postępowania prowadzonego w trybie art. 48 Prawa budowlanego, ich zdaniem, w żaden sposób nie można uznać za bezprzedmiotowe. W stosunku do obiektów budowlanych realizowanych z naruszeniem prawa zastosowanie mogą mieć bowiem tryby przewidziane bądź w art. 48 bądź w art. 50 i 51 Prawa budowlanego, które wzajemnie się wykluczają. Aktualne orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz poglądy glosatorów wskazują jednak, że art. 48 Prawa budowlanego winien być stosowany w stosunku do takich obiektów budowlanych, których budowa wymaga uprzedniego pozwolenia na budowę lub zgłoszenia, bez względu na to, czy obiekt taki został już wybudowany, czy też jego budowa jest w toku. W stosunku do takich obiektów wyłączona jest możliwość stosowania rozwiązań przewidzianych w art. 50 ust. 1 ustawy - Prawo budowlane. Dotyczy to również tych inwestorów, którzy prowadzili roboty budowlane lub wybudowali obiekty budowlane na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę, która następnie została wyeliminowana z obrotu prawnego. Nie mogą oni być traktowani jako osoby dopuszczające się samowoli budowlanej, a także jako osoby prowadzące roboty budowlane bez pozwolenia na budowę, ale tylko wówczas, gdy pozwolenie dotyczyło remontu lub rozbiórki obiektu. Tylko w tych sytuacjach w sprawie mógłby mieć zastosowanie art. 50 ust. 1 Prawa budowlanego. Skarżący wskazali nadto na uzasadnienie wyroku NSA z dnia 13 października 2004 r., w którym, powołując się na uchwałę NSA z dnia 20 października 1997 r. (OPS 3/97, ONSA 1998/1/3), stwierdzono, że część obiektu budowlanego wybudowana po uchyleniu pozwolenia powinna być rozebrana na podstawie art. 48 Prawa budowlanego. W tym stanie rzeczy postępowanie administracyjne w sprawie winno dalej toczyć się w oparciu o przepis art. 48 ustawy - Prawo budowlane.