Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Mieczysław Górkiewicz (sprawozdawca), Sędzia WSA - Andrzej Cisek,, Sędzia NSA - Julia Szczygielska, Protokolant - Anna Biłous, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 marca 2005r. sprawy ze skargi Wojewody D na uchwałę RadyGminy D. z dnia 1 sierpnia 2002 r. nr XL/200/2002 w przedmiocie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy D. obejmującego obszar działek: obręb B. B. [...], obręb D.[...], [...], [...], [...], [...], [...], obręb Ł. [...], obręb M.[...], obręb M.[...], [...], obręb S.[...], [...], [...], obręb D. [...] I. stwierdza nieważność § 10 zaskarżonej uchwały w części dotyczącej ustalenia 0% stawki procentowej dla terenów oznaczonych na rysunku planu - [...] II. orzeka, że uchwała w powyższej części nie może być wykonana.
Uchwałą nr [...] z dnia 1 sierpnia 2002r. Rada Gminy D. uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla działek nr [...] obręb B. B., nr [...], [...], [...], [...],[...]i [...] obręb D., nr [...] obręb Ł., nr [...] obręb M., nr [...]i [...] obręb M., nr [...], [...], [...]i [...] obręb S. oraz nr [...] obręb D. W § 10 uchwały ustanowiono wysokość stawki procentowej, o której mowa w art. 10 ust. 3 i art. 36 ust. 3 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym dla terenów oznaczonych na rysunku planu MN1 - MN14 w wysokości 30%, zaś dla oznaczonych RZ, kD, kD1, kD2 i EE w wysokości 0%.
Wojewoda D. w skardze złożonej na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. nr 142, poz. 1591 ze zmianami) wniósł o stwierdzenie nieważności § 10 uchwały w części dotyczącej ustalenia 0% stawki procentowej, w związku z istotnym naruszeniem art. 36 ust. 3 i 9 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999r. Nr 15, poz. 139 ze zmianami).
W uzasadnieniu skarżący wskazał, że zgodnie z art. 10 ust. 3 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, w miejscowym planie określa się stawkę procentową służącą naliczeniu opłaty o której mowa w art. 36 ust. 3. Ustawa stanowi o pobraniu jednorazowej opłaty określonej w stosunku procentowym do wzrostu wartości nieruchomości wynikającego z uchwalenia planu. Ustalenie wysokości tej opłaty (tzw. renty planistycznej) następuje w drodze decyzji. Obowiązek ustawowy uiszczenia jednorazowej opłaty nie mógł zostać wyłączony uchwałą organu gminy. Ustalenie stawki 0% oznaczało zaś zwolnienie zbywcy nieruchomości z tego obowiązku. Zaskarżony w części przepis uchwały rażąco narusza powołane przepisy ustawy, bowiem wyłącza ustawowe obowiązki ustalenia opłaty w drodze decyzji oraz wyłącza ustawowe obowiązki uiszczenia tej opłaty.
W odpowiedzi na skargę Gmina wniosła o jej oddalenie, bowiem ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym nie zawiera nakazu stosowania stawek powyżej 0%, a jedynie określa, że wysokość opłaty nie może być wyższa niż 30% wzrostu wartości nieruchomości. Stawka 0% stosowana jest w ustawach podatkowych. Ustalenie stawki 0% nastąpiło jedynie dla terenów wchodzących w skład zasobu nieruchomości Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, obejmujących obszar łąk i pastwisk oraz obszary przeznaczone dla realizacji celów publicznych, których wartość nie wzrosła w związku z uchwaleniem planu miejscowego.
Na rozprawie skarżący wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały w całości, bowiem pozostawienie w obrocie prawnym uchwały nie zawierającej obligatoryjnego ustanowienia stawek renty planistycznej dla całego obszaru objętego ustaleniami planu, oznaczałoby utrzymanie w mocy wadliwego aktu prawnego.
Wojewódzki Są Administracyjny zważył, co następuje:
Jak wyjaśnił tut. Sąd w wyroku z dnia 9.06.2002r. II SA/Wr 1193/02 OSS 2003/1/15, obowiązek zapłaty jednorazowej opłaty (renty planistycznej) pobieranej w razie zbycia nieruchomości, wyklucza możliwość ustalenia w miejscowym planie zerowej stawki procentowej służącej naliczaniu tej opłaty. Należy w pełni podzielić powołaną tam argumentację prawną, że art. 36 ust. 3 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym ustanawia obowiązek pobrania opłaty w drodze decyzji i nie stwarza możliwości zaniechania poboru tej opłaty w drodze uchwały rady gminy. Należy jedynie pamiętać, że opłata ta może być pobrana wyłącznie w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości (uchwała NSA z 30.10.2000r. OPK 16/00 ONSA 2001/2/64). Jednoznaczny obowiązek określenia w planie miejscowym stawki procentowej (art. 10 ust. 3 ustawy) nie pozwala na wprowadzenie pozaustawowych przypadków czy okoliczności zaniechania tego obowiązku. Ustawa nie wprowadza po prostu żadnej możliwości odstąpienia od ustanowienia w prawie miejscowym podstawy prawnej do pobrania jednorazowej opłaty. Nie można jednak twierdzić, że z woli ustawodawcy istnieje takie powiązanie pomiędzy obligatoryjnymi składnikami planu miejscowego, które wyłącza możność orzeczenia o nieważności jedynie wadliwej części planu. Ustawa w art. 27 stanowi wyraźnie o możliwości stwierdzenia nieważności planu miejscowego tylko w części. Byłoby zbyt dolegliwą sankcją dla gminy stwierdzenie nieważności uchwały w całości po dostrzeżeniu podstawy dla nieważności jest obligatoryjnego składnika. Niczym nieuzasadnione byłoby wyeliminowanie podstawy prawnej dla już wydanych w zakresie innych spraw decyzji oraz stwarzanie obawy dalszego przedłużania i zwiększania kosztów procedury planistycznej. Uchwalenie stawki procentowej opłaty, chociaż w sposób wadliwy (w wysokości 0% lub 40%), nie oznaczało naruszenia trybu postępowania, a tym bardziej w odniesieniu do całej uchwały w sprawie planu miejscowego. Oznaczało jedynie niezgodność aktu wykonawczego do ustawy z ustawą w tej jego określonej części. Stwierdzenie z tego powodu nieważności planu w określonej części oznacza w przyszłości dla gminy obowiązek uchwalenia tej części planu o treści zgodnej z ustawą. Można zaznaczyć, że zarówno stwierdzenie nieważności części uchwały, jak i uchwały w całości, w obu przypadkach powoduje przejściowe odpadnięcie podstawy prawnej do wydania decyzji o pobraniu opłaty. Nie ma żadnego uzasadnienia domaganie się wprowadzenia tej podstawy nową uchwałą o wprowadzeniu planu w całości od początku. Pozostała w mocy część planu miejscowego jest niewadliwa prawnie i dlatego nie podlega stwierdzeniu nieważności, nie zaś jest wadliwa w całości z uwagi na istnienie podstawy do stwierdzenia jej nieważności w pozostałej części. Ustawodawca mógł oczywiście wprowadzić stawkę 0%, jednak tego nie uczynił i pozbawione znaczenia byłoby argumentowanie, że w innych ustawach np. podatkowych przewidział stawkę 0%. Zawodne byłoby również powoływanie się na treść rozporządzenia wykonawczego do nowej ustawy, gdyż stan prawny w omawianej dziedzinie nie uległ zmianie (art. 36 ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz. U. Nr 80, poz. 717 ze zm.), zaś akt wykonawczy do art. 16 ust. 2 nowej ustawy (w szczególności § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, Dz. U. Nr 154, poz. 1587) wykracza w omawianym zakresie poza upoważnienie ustawowe i nie stwarza stanu prawnego umożliwiającego dokonanie zmiany utrwalonej wykładni poprzedniej ustawy w tym zakresie.
Mając powyższe na uwadze oraz zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001r. nr 142, poz. 1591), a także art. 147 § 1 i art. 152 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. N 153, poz. 1270) w związku z art. 97 § 1 ustawy z dnia 30.08.2002r. Przepisy wprowadzające (Dz. U. Nr 153, poz. 1271), orzeczono jak na wstępie.