Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Marek Pietras, Sędziowie WSA Andrzej Kołodziej (spr.), Adam Lipiński, Protokolant Marek Kozłowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2010 r. sprawy ze skargi T.F. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] marca 2010 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku 1) stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji, 2) określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] marca 2010 r. znak sprawy: [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.); zwanej dalej k.p.a., po rozpatrzeniu wniosku T.F. przedstawiciela ustawowego małoletniej N.F. o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej decyzją z dnia [...] marca 2010 r. znak sprawy: [...] o odmowie przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku, na podstawie art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) - powoływanej dalej jako ustawa o emeryturach i rentach, utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. Przedmiotową decyzję podpisała Zastępca Dyrektora I Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w L. - E.K.
W uzasadnieniu decyzji organ podał, że zgodnie z powołanym przepisem, świadczenie w drodze wyjątku może być przyznane ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania. Wskazał, że wszystkie te warunki muszą być spełnione łącznie, a brak jednego z nich wyklucza możliwość przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Podał również, że renta rodzinna jest pochodną świadczenia osoby zmarłej, a zatem w pierwszej kolejności bada się uprawnienia jakie przysługiwałyby tej osobie, a następnie ocenie poddawana jest sytuacja osoby wnioskującej.
Odmawiając przyznania tego świadczenia stwierdzono, że M.F. - zmarła matka dziecka nie była osobą ubezpieczoną w rozumieniu art. 4 pkt 13 powołanej ustawy o emeryturach i rentach, ponieważ nie zostało udowodnione, że kiedykolwiek podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniu emerytalnemu lub rentowemu, co wyklucza możliwość przyznania świadczenia w drodze wyjątku.
Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi T.F. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Wnoszący skargę stwierdził, że powyższa decyzja jest dla niego krzywdząca, bowiem 20 - letnia śmiertelnie chora żona, pozbawiona możliwości samodzielnej egzystencji, nie była w stanie wypracować tego świadczenia.
W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując argumentację wyrażoną w zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutów skargi podał, że nie ma żadnej możliwości przyznania świadczenia rodzinnego po osobie, która nie podejmując pracy ani żadnej innej działalności objętej ubezpieczeniem, nigdy nie stała się osobą ubezpieczoną. Okoliczności i przyczyny braku uprawnień do świadczeń, określonych w art. 83 ustawy o emeryturach i rentach, Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może oceniać jedynie w stosunku do osób, które spełniają przesłankę bycia osobą ubezpieczoną lub członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym.