Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Stanisław Marek Pietras, Sędzia WSA Bronisław Szydło, Sędzia WSA Przemysław Szustakiewicz (spr.), Protokolant Marek Kozłowski, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 czerwca 2009 r. sprawy ze skargi H. S. na decyzję Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji - oddala skargę -
Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 26 lutego 2009 r. sygn. akt I OSK 502/08 uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 10 grudnia 2007 r. sygn. akt II SA/Wa 1486/07 w sprawie ze skargi H. S., uchylający decyzję Dyrektora Izby Celnej w W. z dnia [...] lipca 2007 r. nr [...] i utrzymaną nią w mocy decyzję z dnia [...] kwietnia 2007 r. w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania o stwierdzenie nieważności decyzji.
W uzasadnieniu Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że Dyrektor Izby Celnej w W. decyzją z dnia [...] lipca 2007 r. na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 127 § 3 K.p.a., art. 7, art. 17 ust. 13 i 14 i art. 81 pkt 2 ustawy z dnia 24 lipca 1999 r. o Służbie Celnej (Dz. U. z 2004 r. Nr 156, poz. 1641 ze zm.), po ponownym rozpatrzeniu sprawy zakończonej decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. nr [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu organ wskazał, że decyzją z dnia [...] kwietnia 2007 r. Dyrektor Izby Celnej w W. odmówił wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, gdyż pismo nr [...] z dnia [...] kwietnia 2006 r. nie stanowi decyzji administracyjnej. Zgodnie bowiem z treścią art. 81 ust. 1 ustawy o Służbie Celnej, w wypadku wydania decyzji o: zwolnieniu ze służby funkcjonariusza celnego, przeniesieniu albo zleceniu mu wykonywania innych obowiązków służbowych, przeniesieniu na niższe stanowisko bądź zawieszeniu w pełnieniu obowiązków służbowych, funkcjonariusz celny może w terminie 14 dni złożyć wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy. Z treści przepisu jednoznacznie wynika, że tylko w przypadkach dotyczących ustania stosunku służbowego, zmiany warunków pełnienia służby, kierownik urzędu zobligowany jest do wydania decyzji administracyjnej. Tymczasem akt "powołania" określony w art. 17 ust. 12 ustawy o Służbie Celnej nie ma charakteru decyzji administracyjnej, jest jednostronnym aktem umocowującym daną osobę, za jej zgodą, na danym stanowisku. Pismo nr [...] z dnia [...] kwietnia 2006 r., odwołujące H. S. ze stanowiska [...] nie zawiera szeregu elementów istotnych dla decyzji, w tym - uzasadnienia faktycznego i prawnego, ani pouczenia o środkach zaskarżenia. Nie może być zatem uznane za decyzję. Tak więc, zadaniem organu, zgodnie z treścią art. 82 ustawy o Służbie Celnej, spory o roszczenia ze stosunku służbowego funkcjonariuszy celnych w sprawach niewymienionych w art. 81 ust. 1 rozpatruje sąd właściwy w sprawach z zakresu prawa pracy. Rozstrzygnięcie kwestii, czy "odwołanie" ze stanowiska było dopuszczalne, jako zagadnienia niewymienionego w art. 81 ust. 1 powołanej ustawy, należy zatem do sądu pracy.
Powyższa decyzja stała się przedmiotem skargi H. S. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 10 grudnia 2007 r. sygn. akt II SA/Wa 1486/07 uznał, że skarga zasługuje na uwzględnienie. Sąd wskazał, że organ odmówił wszczęcia postępowania w sprawie z wniosku skarżącego o stwierdzenie nieważności decyzji przyjmując, iż pismo z dnia [...] kwietnia 2007 r., nr [...], odwołujące funkcjonariusza celnego ze stanowiska [...], nie jest decyzją administracyjną. W ocenie Dyrektora Izby Celnej w W. czynność "powołania i odwołania" funkcjonariusza ze stanowiska kierowniczego jest decyzją kadrową, niemieszczącą się w pojęciu decyzji administracyjnej, bowiem zgodnie z art. 17 ust. 13 ustawy o Służbie Celnej stanowiska, które wiążą się z podporządkowaniem służbowym funkcjonariuszy celnych lub pracowników, w szczególności stanowiska: kierownika zmiany, referatu, oddziału oraz naczelnika wydziału w izbie celnej, są stanowiskami kierowniczymi w jednostkach organizacyjnych Służby Celnej. Do obsadzania i zwalniania tych stanowisk, jak stanowi art. 17 ust. 14 powołanej ustawy stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące powoływania i odwoływania zastępcy naczelnika urzędu celnego. Zastępcę naczelnika urzędu celnego powołuje i odwołuje dyrektor Izby Celnej na wniosek naczelnika urzędu celnego (art. 17 ust. 12 powołanej ustawy). Do postępowania w tych sprawach, jak wynika z art. 81 ust. 1 ustawy o Służbie Celnej, nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Sąd uznał argumentację organu w kwestii obsadzania i zwalniania stanowisk kierowniczych związanych z podporządkowaniem służbowym funkcjonariuszy celnych za trafną. Jednak Sąd zauważył, że poza odwołaniem skarżącego ze stanowiska [...], w stosunku do tego funkcjonariusza zostały podjęte także inne wskazane przez niego cząstkowe decyzje, na podstawie których ustalono nowe miejsce pełnienia służby [...], zmieniono zakres jego uprawnień i zmniejszono uposażenie. W sprawie skarżący, wnioskiem o stwierdzenie nieważności objął dwie decyzje Dyrektora Izby Celnej w W., tj. decyzję z dnia [...] kwietnia 2006 r., nr [...], odwołującą go ze stanowiska [...] i decyzję z dnia [...] kwietnia 2006 r. nr [...], ustalającą funkcjonariuszowi miejsce pełnienia służby [...]. W ocenie Sądu pierwszej instancji organ błędnie wywiódł, że nie są to decyzje podlegające, zgodnie z art. 81 ustawy o Służbie Celnej, zaskarżeniu w trybie administracyjnym i w konsekwencji niezasadnie przyjął, iż istniały podstawy do odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nr [...] z dnia [...] kwietnia 2006 r., jako niedopuszczalnego z przyczyn przedmiotowych. Tak więc jak podkreślił WSA w Warszawie w świetle art. 81 ust. 1 ustawy o Służbie Celnej, ustalenie nowego miejsca pełnienia służby jest w istocie przeniesieniem i zleceniem funkcjonariuszowi wykonywania innych obowiązków służbowych, których zakres został podany funkcjonariuszowi w karcie obowiązków i uprawnień z dnia [...] kwietnia 2006 r. (zadania przydzielone obecnie do wykonywania nie są związane z kierowaniem zespołem ludzkim). Takie działanie organu, polegające na wydaniu w stosunku do skarżącego kilku cząstkowych decyzji zmierzało w istocie do obejścia art. 81 powołanej ustawy. W przedstawionej sytuacji wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji nie mógł się zakończyć niemerytorycznie, odmową wszczęcia postępowania. Organ po wszczęciu postępowania rozstrzygnie, czy są podstawy do stwierdzenia nieważności, czy też do odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.