Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Iwona Dąbrowska (sprawozdawca) Sędzia WSA - Ewa Marcinkowska Sędzia WSA - Ewa Grochowska - Jung Protokolant - specjalista Marek Kozłowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 sierpnia 2014 r. sprawy ze skargi M. D. - reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego I. D. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] grudnia 2013 r.; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Decyzją z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 267) Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych utrzymał w mocy wcześniejszą decyzję z dnia [...] grudnia 2013 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania małoletniej M. D. - reprezentowanej przez matkę I. D. - renty rodzinnej po zmarłym ojcu w trybie art. 83 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2013r., poz. 1440 ze zm.).
Uzasadniając powyższą decyzję organ wskazał, że zgodnie z art. 83 ustawy o emeryturach i rentach, ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenie w wysokości nieprzekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.
Podkreślił, że przyznanie renty na podstawie art. 83 jest możliwe, gdy spełnione są następujące przesłanki:
- wnioskodawca jest lub był osobą ubezpieczoną w rozumieniu ustawy emerytalnej lub jest członkiem rodziny pozostałym po ubezpieczonym,
- nie spełnia warunków ustawowych do uzyskania świadczenia wskutek szczególnych okoliczności,
- nie może podjąć pracy lub innej działalności objętej ubezpieczeniem społecznym z uwagi na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek,
- nie posiada niezbędnych środków utrzymania.
Warunki określone w wyżej cytowanym przepisie muszą być spełnione łącznie, a niespełnienie nawet jednego z nich wyklucza możliwość przyznania świadczenia w drodze wyjątku. Wskazał również, że powołany przepis może mieć zastosowanie tylko do sytuacji wyjątkowych, gdy zaistniały niemożliwe do przezwyciężenia przeszkody w uzyskaniu świadczenia na zasadach ogólnych. Jednocześnie zaznaczono, że przedmiotem badania w postępowaniu jest nabycie uprawnień przez osobę zmarłą, jako że renta rodzinna jest pochodną świadczenia ewentualnie jej przysługującego.
W toku przeprowadzonego postępowania ustalono, że na przestrzeni 61 lat życia ojca dziecka zgromadzono okres 22 lat, 1 miesiąca i 15 dni okresów składkowych.
Natomiast w ocenianym do uprawnień 10-leciu przed dniem śmierci zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych - wymaganych do przyznania świadczenia w trybie zwykłym został udowodniony okres wynoszący tylko 1 rok i 5 miesięcy okresów składkowych.
Jednocześnie wskazano, że w okresach od 19 czerwca 1991 r. do 3 sierpnia 1993 r., od 15 kwietnia 1994 r. do 3 listopada 2002 r., od 1 stycznia 2003 r. do 31 marca 2005 r., od 1 grudnia 2006 r. do 31 sierpnia 2008 r. oraz od 1 sierpnia 2009 r. do śmierci ojca dziecka w dniu 21 lutego 2013 r., tj. przez okres wynoszący łącznie ponad 18 lat nie został udokumentowany jakikolwiek okres zatrudnienia poparty opłacaniem składek na ubezpieczenie społeczne oraz ubezpieczenia emerytalne i rentowe, co spowodowało brak uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym.