Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Kube, Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski, Danuta Kania (spr.), Protokolant specjalista Elwira Sipak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2016 r. sprawy ze skargi A. P. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] października 2015 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku uchyla zaskarżoną decyzję
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] sierpnia 2015 r. nr [...], po rozpatrzeniu wniosku A. P. z dnia [...] czerwca 2015 r., stosując art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.), odmówił przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku.
W uzasadnieniu organ podał, że zgodnie z art. 83 ust. 1 ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenie w drodze wyjątku może być przyznane ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania.
Organ zaznaczył, że powyższe warunki muszą być spełnione łącznie, a niespełnienie choćby jednego z nich wyklucza możliwość przyznania tego rodzaju świadczenia.
Wskazał również, że renta rodzina jest pochodną świadczenia osoby zmarłej. W związku z tym w pierwszej kolejności rozpatrzeniu podlega spełnienie powyższych warunków przez osobę zmarłą, a następnie przez wnioskodawcę - członka rodziny osoby zmarłej.
Z dokumentacji zawartej w aktach rentowych wynika, że na przestrzeni [...] lat życia wnioskodawcy udokumentowano 23 lata, 10 miesięcy, 8 dni łącznych okresów ubezpieczenia. Jednakże w 10-leciu przypadającym przed dniem powstania niezdolności do pracy, zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych - wymaganych do przyznania świadczenia w trybie zwykłym - udowodniono 2 lata, 11 miesięcy i 27 dni tych okresów. Okresy nieskładkowe zostały ograniczone do 1/3 okresów składkowych. W latach 2010 - 2015 nie został udowodniony żaden okres zatrudnienia ani innej działalności popartej opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Organ zaznaczył, iż w sprawie nie zostały wykazane szczególne okoliczności uniemożliwiające przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia, bowiem w wymienionych przerwach wobec ojca dzieci nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy. Nie istniały zatem, w tym czasie, przeszkody w podjęciu zatrudnienia i objęciu ubezpieczeniem, w celu zapewnienia w przyszłości uprawnień do świadczenia z ubezpieczeń społecznych.
Końcowo organ wskazał, iż w niniejszej sprawie ocenie podlegała również sytuacja materialna skarżącego, lecz nie stanowi ona jedynego kryterium przesadzającego o przyznaniu świadczenia w drodze wyjątku.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy pełnomocnik wnioskodawcy - H. D. wskazała, iż pracował on jako górnik. Obecnie jest osobą niezdolną do podjęcia jakiejkolwiek pracy, wymaga pomocy osób trzecich - jest niezdolny do samodzielnej egzystencji. Stan ten istnieje od dnia [...] lutego 2015 r. Wnioskodawca nie posiada żadnych środków utrzymania z wyjątkiem zasiłku z Ośrodka Pomocy Społecznej w [...]. Brak jest również osób, które mogłyby opiekować się nim oraz zapewnić środki utrzymania. Ze względu na trudną sytuację życiową i materialną wnioskodawcy jedyną możliwością zapewnienia mu odpowiednich warunków egzystencji jest umieszczenie go w placówce opiekuńczej, co stanowi wydatek około 2000 zł.