Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jolanta Rajewska (spr.), Sędzia WSA Ewa Grochowska - Jung, Ewa Kwiecińska, Sędzia WSA, Protokolant Monika Niewińska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 stycznia 2006 r. sprawy ze skargi J. D. przedstawicielki ustawowej J. K. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] października 2005 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] sierpnia 2005 r., 2. zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
J. D. zwróciła się do Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o przyznanie jej małoletniej córce J. K. świadczenia w drodze wyjątku, po zmarłym ojcu K. K. We wniosku podała, że pobiera rentę inwalidzką i ze względu na stan zdrowia ma trudności w znalezieniu pracy.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] sierpnia 2005 r. nr [...] odmówił przyznania świadczenia. Organ wyjaśnił, że renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym świadczenia, jakie przysługiwałoby osobie zmarłej. Wskazał, że zmarły w wieku 35 lat ojciec dziecka miał udowodniony okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 13 lat, 9 miesięcy i 18 dni, jednakże w ostatnim dziesięcioleciu na wymagane
5 lat ubezpieczenia udokumentowano jedynie 3 lata, 11 miesięcy i 6 dni. Podano, że od dnia
1 czerwca 2000 r. do dnia zgonu, tj. [...] nie został udowodniony żaden okres zatrudnienia potwierdzony opłacaniem składek na ubezpieczenie emerytalno-rentowe i nie zostały wykazane szczególne okoliczności uniemożliwiające przezwyciężenie przeszkód w podjęciu zatrudnienia. W czasie trwającej 4 lata, 10 miesięcy i 20 dni przerwy, o której mowa wyżej, w stosunku do zmarłego ojca dziecka nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy i nie było przeszkód do kontynuowania ubezpieczenia.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżąca wskazała na swoją trudną sytuację materialną oraz fakt, że leczy się psychiatrycznie, co powoduje, iż pracodawcy odmawiają jej zatrudnienia.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia [...] października 2005 r.
nr [...] utrzymał w mocy swoją poprzednią decyzję. Wskazał, że przyznanie świadczenia w drodze wyjątku możliwe jest wówczas, gdy spełnione są wszystkie przesłanki określone w art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.), zwanej dalej ustawą o emeryturach i rentach. Podał, że ostatnio udowodniony okres ubezpieczenia ojca dziecka przypada na dzień 1 czerwca 2000 r. Od tego dnia do dnia śmierci nie były opłacane składki na ubezpieczenie. W ocenie organu w okresie tych 4 lat, 10 miesięcy i 20 dni nie istniały obiektywne, niezależne od woli ojca dziecka okoliczności uniemożliwiające kontynuowanie ubezpieczenia. W szczególności nie można stwierdzić, że przyczyną braku uprawnień do renty na podstawie ustawy był stan zdrowia, gdyż w stosunku do zmarłego ojca dziecka nie została orzeczona całkowita niezdolność do pracy.
Powołana decyzja stała się przedmiotem skargi J. D. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W ocenie skarżącej za szczególną okoliczność, o której mowa w art. 83 ustawy o emeryturach i rentach, należy uznać brak możliwości znalezienia pracy przez zmarłego ojca dziecka, pomimo aktywnego jej poszukiwania.
Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując argumentację przedstawioną w zaskarżonej decyzji. Wskazał, że we wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy skarżąca - eksponując swoją trudną sytuację materialną, brak możliwości podjęcia pracy i lęk przed utratą pobieranej renty - nie odniosła się w ogóle do okoliczności leżących po stronie zmarłego ojca dziecka. Natomiast wskazywane przez nią zdarzenia nie stanowią okoliczności szczególnej. Z kolei informacja o aktywności w poszukiwaniu pracy przez ojca dziecka, bez jednoczesnego przedłożenia dowodów w tym zakresie, przedstawiona została przez skarżącą dopiero w skardze.