Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Łukasz Krzycki, Sędzia WSA Ewa Radziszewska-Krupa, Asesor WSA Joanna Kruszewska-Grońska (spr.), po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 2 grudnia 2020 r. sprawy ze skargi Z. R., K. R. i B. R. reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego R. R. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę
Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z [...] czerwca 2020 r. nr [...] Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: "Prezes ZUS", "organ"), na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.; dalej: "k.p.a.") utrzymał w mocy swoją decyzję z [...] kwietnia 2020 r. nr [...] odmawiającą R. R. (dalej: "skarżąca") przyznania renty rodzinnej w drodze wyjątku dla małoletnich dzieci Z. R., K. R. i B. R. po ich ojcu D. R.
Do wydania zaskarżonej decyzji doszło w następujących okolicznościach.
Wnioskiem z [...] lutego 2020 r. skarżąca wystąpiła do organu o przyznanie renty rodzinnej w drodze wyjątku na rzecz trojga dzieci: Z. R., K. R. i B. R. po ich zmarłym [...] sierpnia 2016 r. ojcu - D. R.
We wniosku skarżąca wskazała, że ww. dzieci są w wieku przedszkolnym; miały zasądzone od ojca alimenty orzeczeniem Sądu Rejonowego w [...] z 2015 r. w kwotach po 300 zł na każde z nich, lecz w związku z bezskutecznością egzekucji, środki były wypłacane z funduszu alimentacyjnego. Podała również, iż D. R. prowadził gospodarstwo rolne, a później pracował zarobkowo, jednak w tym czasie nie przesyłał żadnych środków na opiekę i rozwój dzieci. W 2016 r. skarżąca podjęła decyzję o rozwodzie, jednak do orzeczenia rozwodu nie doszło z uwagi na śmierć małżonka. Zaliczki alimentacyjne były wypłacane do śmierci ojca dzieci, a następnie decyzja o wypłacie środków z funduszu została uchylona wobec braku osoby zobowiązanej. Zdaniem skarżącej, dzieci bez swojej winy zostały pozbawione możliwości pobierania renty rodzinnej oraz świadczeń z funduszu alimentacyjnego, a nie są w stanie udowodnić okresów składkowych i nieskładkowych ojca.
W dalszej części wniosku skarżąca opisała trudną sytuację rodzinną i majątkową. Obecnie mieszka w wynajętym mieszkaniu w [...]. Posiada jeszcze jedno dziecko z pierwszego związku, które pozostaje pod opieką dziadków ze względu na brak warunków mieszkaniowych. Natomiast obaj synowie ([...] i [...]) z jej małżeństwa z D. R. są osobami niepełnosprawnymi; wymagają stałego i długotrwałego leczenia.
Skarżąca stwierdziła też, że "po śmierci męża w domu zaczęło brakować pieniędzy. Przede wszystkim na leczenie dzieci". W celu leczenia najmłodszego syna w [...] skarżąca wzięła pierwszą pożyczkę w banku, a następnie pożyczała pieniądze w instytucjach parabankowych, przez co znalazła się w tzw. spirali zadłużenia. W konsekwencji Sąd Rejonowy w [...] ogłosił jej upadłość konsumencką.
Ponadto skarżąca jest schorowana - cierpi na dolegliwości związane z kręgosłupem; leczy się neurologicznie; od października 2018 r. - w związku z sytuacją rodzinną i majątkową - rozpoczęła konsultacje psychologiczne. W trakcie przeprowadzonych testów psychologicznych u skarżącej zdiagnozowano niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim.
Obecnie skarżąca i jej dzieci utrzymują się z zasiłku pielęgnacyjnego w kwocie 1400 zł, świadczenia 500 + oraz zasiłku rodzinnego w kwocie 90 zł. Rodzinę wspiera także zasiłkami celowymi Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w [...].