Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Sokołowska (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz Asesor WSA Krzysztof Szydłowski po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 9 grudnia 2021 r. sprawy ze skargi [...] Związku Działkowców [...] w B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie wymierzenia kary pieniężnej za usunięcie drzew bez zezwolenia oddala skargę.
Wnioskiem z dnia [...] stycznia 2021 r., Polski Związek Działkowców - Rodzinny Ogród Działkowy [...] w B. (dalej "ROD", "strona" lub "skarżący"), wystąpił - na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 735), dalej jako "k.p.a.", o stwierdzenie nieważności decyzji Burmistrza B. z dnia [...] lipca 2019 r. znak [...], wymierzającej ROD administracyjną karę pieniężną za usunięcie 7 drzew bez zezwolenia. We wniosku podniesiono, że wycinki dokonał S. B., który działał samowolnie jako osoba prywatna, bez wiedzy i zgody posiadacza nieruchomości, jakim jest ROD, a zatem decyzja została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie.
Decyzją z dnia [...] marca 2021 r., nr [...], Samorządowe Kolegium Odwoławcze, działając na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 i 4 oraz art. 158 § 1 k.p.a., odmówiło stwierdzenia nieważności decyzji z dnia [...] lipca 2019 r.
W argumentacji rozstrzygnięcia Kolegium wywiodło, że skoro Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie, wyrokiem z dnia 25 czerwca 2020 r., sygn. akt II SA/Sz 1080/90, oddalił skargę ROD na decyzję Burmistrza B. z dnia [...] lipca 2019 r., podzielając tym samym stanowisko organów orzekających w sprawie odpowiedzialności ROD za usunięcie drzew bez zezwolenia, zatem nie zachodzą podstawy do uwzględnienia wniosku o stwierdzenie jej nieważności.
We wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy strona wskazała, że decyzja z dnia [...] lipca 2019 r. została skierowana do podmiotu, który nie może ponosić odpowiedzialności za wycinkę drzew i choć sprawa ta była przedmiotem rozstrzygnięcia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, to Sąd ten nie badał kwestii adresata decyzji. Nadto podkreślono, że obowiązujące przepisy prawa nie przewidują wśród przesłanek odmowy stwierdzenia nieważności decyzji, faktu wcześniejszego rozpoznania sprawy przez sąd administracyjny.
W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze decyzją z dnia [...] czerwca 2021 r. nr [...], utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odnosząc się do podstaw wskazanych we wniosku strony, wskazał, że rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. zachodzi wtedy, gdy treść decyzji pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu przez proste ich zestawienie ze sobą i gdy charakter tego naruszenia powoduje, że decyzja nie może być akceptowana jako akt wydany przez organ praworządnego państwa. Natomiast przesłanka nieważności, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 4 k.p.a., dotyczy przypadku, gdy decyzja administracyjna została skierowana do osoby niebędącej stroną. Według Kolegium, skoro z uzasadnienia wniosku wynika, iż zasadniczo strona wskazuje na tę przesłankę, choć w podstawie prawnej żądania podała obie ww. przesłanki, to ustalenia wymagała wyłącznie kwestia, czy w sprawie doszło do skierowania decyzji do osoby nie będącej stroną w sprawie.
Kolegium po przytoczeniu treści art. 88 ustawy o ochronie przyrody wyjaśniło, że odpowiedzialność za usunięcie drzew bez zezwolenia jest zobiektywizowana, a do jej ponoszenia niezbędne jest wykazanie związku przyczynowego między działaniem określonego podmiotu (będącego faktycznym posiadaczem nieruchomości lub osoby działającej bez zgody posiadacza nieruchomości), a usunięciem drzew. Oznacza to, że za delikt administracyjny odpowiadał taki posiadacz nieruchomości, który drzewa lub krzewy bez zezwolenia usunął lub, który takie usunięcie zlecił, bądź wiedział o takim usunięciu lub jego możliwości i mu nie zapobiegł. Podstawą prawną wszczęcia i prowadzenia postępowania administracyjnego w sprawie kary pieniężnej było nielegalne usunięcie drzew z działek m.in. nr [...] i nr [...], położonych przy ulicy [...], stanowiących własność Miasta B., w użytkowaniu wieczystym Polskiego Związku Działkowców. W wyniku przeprowadzonego postępowania Burmistrz B. ustalił, że wycinka została przeprowadzona pod nadzorem S. B. Członka Zarządu Rodzinnych Ogrodów Działkowych [...] w B., a decydentami w zakresie wycinki drzew byli Prezes i Zastępca Prezesa ROD. Decyzja z dnia [...] lipca 2019 r. została zaskarżona do organu II instancji, zaś zarzuty podniesione w odwołaniu sprowadzały się do kwestionowania odpowiedzialności ROD za działania dotyczące wycięcia drzew bez wymaganego zezwolenia Zarządu ww. Ogrodu Działkowego przez S. B. oraz W. M.. Samorządowe Kolegium Odwoławcze, decyzją z dnia [...] września 2019 r., znak [...], po rozpatrzeniu odwołania, utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji. Następnie decyzja Kolegium została zakwestionowana przez stronę do WSA w Szczecinie, ze wskazaniem, że wyłączną odpowiedzialność za wycinkę drzew ponosi S. B.. WSA w Szczecinie wyrokiem z dnia 25 czerwca 2020 r. sygn. akt II SA/Sz 1080/19 oddalił skargę ROD. Wyrok stał się prawomocny od 28 lipca 2020 r. We wniosku z dnia [...] stycznia 2021 r. strona wystąpiła o stwierdzenie nieważności decyzji Burmistrza B. z dnia [...] lipca 2019 r., ponownie podnosząc te same argumenty zawarte zarówno w odwołaniu jak i w skardze do WSA, że to nie wnioskodawca był stroną postępowania. W ocenie Kolegium, przesłanka wskazana przez ROD nie zachodzi. Wbrew bowiem twierdzeniu strony, fakt, iż WSA w Szczecinie oddalił skargę ROD, w sytuacji, gdy zarzut skargi był tożsamy z podstawą wniosku o stwierdzenie nieważności, ma znaczenie dla oceny wniosku. Sąd wprawdzie nie orzekał w przedmiocie wniosku o stwierdzenie nieważności, ale dokonał oceny co do tego, jaki podmiot jest stroną w sprawie i podzielił stanowisko organów administracji orzekających w sprawie odpowiedzialności Ogrodu Działkowego za usunięcie drzew bez zezwolenia. Z treści art. 3 § 1 ustawy Prawo o postepowaniu przed sądami administracyjnymi wynika, iż obowiązkiem sądu administracyjnego pierwszej instancji jest dokonanie wnikliwej kontroli zgodności z prawem rozstrzygnięć organów administracji publicznej, wydawanych po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego i to niezależnie od sformułowanych w skardze zarzutów i podstaw prawnych. Sąd I instancji bowiem rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.