Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Windak Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Sokołowska, Sędzia WSA Patrycja Joanna Suwaj (spr.) po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 9 listopada 2022 r. sprawy ze skargi M. J. na uchwałę Rady Gminy Będzino z dnia 25 kwietnia 2022 r. nr uchwała LV/320/22 w przedmiocie przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania Wójta Gminy Będzino przed upływem kadencji z powodu nieudzielenia absolutorium z tytułu wykonania budżetu Gminy Będzino za rok 2019 i 2020 oddala skargę.
1. W dniu [...] kwietnia 2022 r. Rada Gminy B. (dalej "Organ" lub "Rada") - na podstawie art. 11 ust. 1, art. 12 i art. 28a ust. 1 w związku z art. 28a ust. 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r., poz. 559 - dalej przywoływana jako: "u.s.g.") oraz art. 2 ust. 2 pkt 1, art. 4, art. 5 ust. 1b i 1c, art. 10 oraz art. 24a ust. 1 i art.25 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 741), w związku z uchwalą nr [...] Rady Gminy w B. z dnia [...] sierpnia 2020 r. w sprawie absolutorium dla Wójta Gminy B. z tytułu wykonania budżetu gminy za rok 2019 oraz uchwalą nr [...] Rady Gminy w B. z dnia [...] lipca 2021 r. w sprawie absolutorium dla Wójta Gminy B. z tytułu wykonania budżetu gminy za rok 2020 i po zapoznaniu się z opinią Regionalnej Izby Obrachunkowej w sprawie uchwały Rady Gminy w B. o nieudzieleniu Wójtowi Gminy B. absolutorium z tytułu wykonania budżetu Gminy B. za rok 2019 i za rok 2020 oraz wysłuchaniu wyjaśnień Wójta Gminy B. - podjęła uchwałę nr [...] w sprawie przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania Wójta Gminy B. przed upływem kadencji z powodu nieudzielenia absolutorium z tytułu wykonania budżetu Gminy B. za rok 2019 i 2020.
2. Pismem z dnia 11 lipca 2022 r. M. J., pełniący wówczas funkcję Wójta Gminy B. (dalej przywoływany jako: "Skarżący"), zaskarżył powyższą uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, wnosząc o stwierdzenie jej nieważności oraz zasądzenie od Organu zwrotu kosztów postępowania. Skarżący uchwale tej zarzucił naruszenie art. 28a u.s.g. poprzez podjęcie uchwały o przeprowadzeniu referendum, mimo uprzedniego przeprowadzenia referendum w sprawie odwołanie wójta, po dacie nieudzieleniu wójtowi absolutorium za rok 2019, a także oparcie uchwały podjętej w 2022 r. o fakt nieudzielenia absolutorium w roku 2020 r., co pozostaje w sprzeczności z celem przedmiotowej regulacji.
W uzasadnieniu wskazał, że w przypadku badanej uchwały doszło do sytuacji, iż Rada podjęła decyzję o przeprowadzeniu referendum niemal po dwóch latach od daty nieudzielenia Wójtowi absolutorium za rok 2019 i niemal roku po dacie nieudzielenia absolutorium za rok 2020. Skarżący podkreślił, że teoretycznie literalne brzmienie przepisu art. 28 a ust. 3 u.s.g. nie przewiduje maksymalnego terminu w jakim winna być podjęta uchwała w sprawie przeprowadzenia referendum, jednakże fakt nieudzielenia absolutorium, nie może stanowić podstawy do podjęcia uchwały przez Radę w dowolnym czasie, albowiem nie taka jest funkcja przedmiotowego przepisu. Celem przepisu jest bowiem umożliwienie społeczności samorządowej jak najszybszego wypowiedzenia się co do sposobu pracy organu wykonawczego gminy poprzez referendum. Kwestionowana uchwała nie realizuje celu ustawodawcy, skoro Rada w dniu [...] kwietnia 2022 r. oparła się na uchwałach z dnia [...] sierpnia 2020 r. i z dnia [...] lipca 2021 r. mimo, iż w okresie od dnia podjęcia uchwały o nieudzieleniu absolutorium Wójtowi Gminy za rok 2019 odbyło się 26 sesji Rady na których mogła być podjęta badana uchwała, zaś po podjęciu uchwały w przedmiocie nieudzielenia absolutorium za rok 2020 odbyło się 11 sesji Rady Gminy. Nadto, w dniu [...] czerwca 2021 r. na terenie Gminy przeprowadzone zostało referendum gminne w sprawie odwołania Wójta przed upływem kadencji zarządzone na wniosek mieszkańców. Przy czym istota i cel jednego i drugiego referendum jest taki sam - odwołanie Wójta Gminy. Skoro więc, już po podjęciu uchwały o nieudzieleniu absolutorium za rok 2019, przeprowadzone zostało referendum zorganizowane na wniosek mieszkańców Gminy, to uznać należy, iż dokonano "oceny" faktu nieudzielenia absolutorium dla Wójta, zaś ocena ta nie może zostać ponowiona na skutek inicjatywy organu stanowiącego. Uchwała Rady Gminy z dnia [...] kwietnia 2022r. prowadzi do sytuacji, w której mieszkańcy Gminy będą mieli podejmować decyzję odnośnie sprawy, która była już oceniana w ramach uprzedniego referendum przeprowadzonego z inicjatywy mieszkańców.