Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Barbara Gebel, Sędziowie Sędzia NSA Elżbieta Makowska,, Sędzia NSA Mirosława Włodarczak-Siuda (spr.), Protokolant Krzysztof Chudy, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 9 listopada 2010r. sprawy ze skargi M. L. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji dotyczącej opróżnienia lokalu mieszkalnego oddala skargę
W dniu [...] M.L. zwrócił się do Prezydenta Miasta [...] z wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego zakończonego decyzją Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w [...] nr [...] z dnia [...]. Wskazał, że decyzją tą nakazano jego ojcu opróżnienie części lokalu mieszkalnego składającego się z czterech pokoi i kuchni o łącznej pow. [...] m2 z powodu nadwyżki metrażowej. Wyjaśnił, że lokal ten został jego ojcu przydzielony jako mieszkanie pracownicze w [...] r., a stosunek najmu został stwierdzony dokumentem z dnia [...]. Decyzją Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w [...] z dnia [...]. nakazano ojcu opróżnienie części lokalu mieszkalnego zabierając jeden pokój o pow. [...], w sytuacji gdy nadwyżka w metrażu stwierdzona kwestionowaną decyzją wynosiła tylko [...] m2. Pokój odłączony od mieszkania którego najemcami byli rodzice wnioskodawcy został przyłączony do mieszkania oddanego w najem innej osobie, mimo tego, że nie przylegał do jej mieszkania, a osoba ta obecnie jako dotychczasowy najemca zamierza kupić to mieszkanie wraz z odłączonym wcześniej pokojem.
Pismem z dnia [...] Prezydent Miasta [...] wezwał wnioskodawcę do sprecyzowania, czy jego wniosek z dnia [...] jest wnioskiem o wznowienie postępowania administracyjnego, czy też jest wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w [...] z dnia [...], wskazując na różnice pomiędzy tymi postępowaniami oraz informując o brzmieniu przepisów kpa regulujących oba tryby postępowania.
W odpowiedzi M.L. oświadczył, że wnosi o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] nr [...] która została wydana z rażącym naruszeniem prawa i była niewykonalna w dniu jej wydania.
Postanowieniem z dnia [...] Prezydent Miasta [...] przekazał Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w [...] , jako organowi wyższego stopnia, wniosek M.L. o stwierdzenie nieważności decyzji nr [...] z dnia [...].
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] nr [...] wydaną na podstawie art. 157 § 1 i 3 kpa odmówiło wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności tej decyzji. Kolegium wskazało, że stwierdzenie nieważności jest wyjątkiem od zasady trwałości decyzji ostatecznych i może mieć miejsce tylko wtedy gdy w sposób niewątpliwy decyzja dotknięta jest jedną z wad kwalifikowanych wymienionych w art. 156 § 1 kpa. Badaniu w tym postępowaniu podlega sama decyzja a celem tego badania jest ocena, czy w decyzji tkwią takie wady które powodują, iż z mocy prawa powstał ułomny stosunek prawny, bądź taki stosunek w ogóle nie nawiązał się. Są to wady o charakterze materialnoprawnym. W myśl art. 156 § 1 pkt 2 kpa organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji która wydana została z naruszeniem prawa. Rażące naruszenie prawa w rozumieniu tego przepisu zachodzi wtedy, gdy treść decyzji bez żadnych wątpliwości pozostaje w wyraźnej i oczywistej sprzeczności z treścią przepisu prawa na podstawie którego decyzja została wydana, a charakter tego naruszenia powoduje, że taka decyzja nie może pozostać w obrocie prawnym. Zdaniem SKO w rozpoznawanej sprawie brak było podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, ponieważ decyzja dotycząca opróżnienia części lokalu została wydana zgodnie z obowiązującą wówczas ustawą z dnia 30 stycznia 1959 r. Prawo lokalowe (Dz. U. z 1962 r. Nr 47 poz. 227). Jednakże wnioskodawca nie był stroną w postępowaniu zakończonym decyzją której stwierdzenia nieważności żąda i nie ma własnego interesu prawnego lub obowiązku o którym orzeka się w drodze decyzji, nie może zatem skutecznie żądać stwierdzenia nieważności tej decyzji. Istotą interesu prawnego jest jego związek z konkretną normą prawa materialnego z której podmiot legitymujący się interesem prawnym może wywodzić swoje racje. Może to być norma należąca do każdej gałęzi prawa, ale dająca się indywidualnie określić, norma której treść można precyzyjnie ustalić. Interes prawny nie może być wywodzony tylko z faktu istnienia jakiegoś aktu prawnego czy jakiejś sytuacji prawnej, musi dotyczyć sfery praw i obowiązków danej osoby, nie może być wywodzony z sytuacji prawnej innego podmiotu, nawet jeżeli w konkretnej sprawie związki między nimi były silne i miały charakter nie tylko faktyczny ale i prawny. Innymi słowy nie można się stać stroną postępowania tyko z powodu stosunków prawnych z innym podmiotem. Skutki ewentualnego stwierdzenia nieważności decyzji nr 41/64 z dnia 20 lipca 1964 r. nie dotyczą prawem chronionego interesu wnioskodawcy, gdyż nie zostały stwierdzone żadne jego prawa dotyczące nieruchomości (pokoju) którego decyzja dotyczy. Status strony postępowania musi wynikać z przepisów prawa materialnego dotyczących uprawnień lub obowiązków podmiotu, natomiast interesy faktyczne innych podmiotów mogą być chronione tylko do granic kolizji z interesem strony postępowania. W rozpoznawanej sprawie wnioskodawca legitymuje się jedynie interesem faktycznym. Jednocześnie nie zachodzą podstawy do wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji nr [...] z urzędu. Jeżeli wnioskodawca uważa, że działania właściciela nieruchomości tj. Miasta [...] ograniczają w jakimś stopniu jego prawa, to powinien poszukiwać ochrony swych praw na drodze cywilnej. Rozstrzygnięcie mające na celu ustalenie uprawnień wnioskodawcy do przedmiotowego pokoju ma charakter cywilnoprawny. Skutek prawny jaki wystąpił po opróżnieniu części lokalu, a następnie wynajęciu go innej osobie, można zmienić w drodze czynności prawnej. Stwierdzenie nieważności decyzji objętej wnioskiem nie oznaczałoby uzyskania władztwa wnioskodawcy nad odłączonym pokojem. Pokój ten od [...] r. jest objęty umową najmu lokalu mieszkalnego nr [...] zawartą z Z.Z. i w chwili obecnej tej osobie przysługuje pierwszeństwo w nabyciu od gminy całego lokalu objętego umową najmu.