Sprawa ze skargi na uchwałę Zarządu Gminy M.P. w przedmiocie ustalenia zasad postępowania, finansowania i rozliczania inwestycji komunalnych w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji przy współudziale właścicieli nieruchomości
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Wolska /spr./ Sędziowie NSA Jerzy Solarski AWSA Joanna Zdrzałka Protokolant: st.sekr. sąd. B.Krztoń po rozpoznaniu w 14 czerwca 2005 r. na rozprawie sprawy ze skargi M. H., S. Z., E. L., E. M. i W. F. na uchwałę Zarządu Gminy M.P. z dnia /.../ czerwca 1996 r. Nr /.../ w przedmiocie ustalenia zasad postępowania, finansowania i rozliczania inwestycji komunalnych w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji przy współudziale właścicieli nieruchomości I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, II. zasądza od Gminy M. P. na rzecz skarżących M. H., S. Z., E. L., E. M. i W. F. po 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie strona 1/5

II SA/Rz 959/04

U Z A S A D N I E N I E

W dniu [...] czerwca 1996 r. Rada Gminy M. P. podjęła uchwałę nr [...] w sprawie ustalenia zasad postępowania, finansowania i rozliczania inwestycji komunalnych w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji przy współudziale właścicieli nieruchomości, powołując jako podstawę prawną art. 7 ust. 1 pkt 3, art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /Dz. U. nr 13, poz. 74/, art. 44 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz. U. z 1991 r. nr 30, poz. 127 z późn. zm./. W tekście tej uchwały ustalono, że budowa wodociągów i kanalizacji komunalnej może być realizowana przy współudziale właścicieli nieruchomości reprezentowanych przez społeczne komitety /§ 1/ oraz, że świadczenia określone w § 2 - zgodnie z jego brzmieniem właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach realizacji inwestycji w formie wnoszenia środków pieniężnych, świadczenia własnej pracy, usług sprzętowych i w naturze - następuje na podstawie umowy zawartej pomiędzy właścicielem nieruchomości a Zarządem Gminy /§ 4/.

W uchwale tej zawarto również postanowienia dotyczące wartości udziału finansowego właścicieli nieruchomości w kosztach realizacji inwestycji - który ustalono w zależności od wartości kosztorysowej: przy budowie kanalizacji nie mniej niż 10%, przy budowie wodociągów nie mniej niż 20% /§ 3/ - tj. § 6 i 7 oraz 8 /stanowiący o jego zaliczeniu na poczet opłat adiacenckich, w przypadku ich ustalenia/. Nadto w powyższej uchwale uregulowano sposób wnoszenia wpłat przez właścicieli nieruchomości, jak również ewidencji /wg zasad określonych regulaminem zatwierdzonym przez Zarząd Gminy/ i rozliczania się przez społeczne komitety /§ 5, 9 i 10/ oraz zobowiązano Zarząd Gminy do wykonania uchwały /§ 11/ i na koniec postanowiono o dacie jej wejścia w życie /§ 12/.

Uchwałę tę, po bezskutecznym wezwaniu Rady Gminy M. P. do usunięcia naruszenia prawa, zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie - na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz. U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591/ - ... Zarzucając wydanie zaskarżonej uchwały z rażącym naruszeniem prawa skarżący w szczególności podali, że powołany w jej podstawie prawnej art. 44 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości /Dz. U. nr 30, poz. 127 z późn. zm./ dotyczy opłat adiacenckich, natomiast nie stanowi podstawy do nakładania na właścicieli nieruchomości obowiązku uiszczania z góry określonych środków finansowych w trakcie realizacji inwestycji publicznej. Nałożenie takiego obowiązku uchwałą Rady Gminy jest ustanowieniem dodatkowego opodatkowania właściciela nieruchomości, a ten obowiązek nie wynika z żadnej ustawy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 w/w ustawy o samorządzie gminnym możliwe jest jedynie samoopodatkowanie się ludności na cele publiczne, co może nastąpić w drodze referendum gminnego /por. wyrok NSA z dnia 8.03.1993 r. SA/Wr 841/03, ONSA 1995/1/7/. Nadto zaskarżona uchwała pozostaje w rażącej sprzeczności z uchwałą Rady Gminy z dnia [...] marca 1996 r. nr [...] w zakresie dobrowolności świadczeń. Skarżący wskazali również, że na podstawie § 6 zaskarżonej uchwały Zarząd Gminy przyjął w dniu [...] marca 1998 r. uchwałę nr [...], ustalając w § 1 wartość udziału finansowego właścicieli nieruchomości w kosztach budowy kanalizacji w wysokości stanowiącej równowartość 110% przeciętnego wynagrodzenia pracowników. Uchwała ta została przyjęta z rażącym naruszeniem prawa /bez podstawy prawnej/, gdyż powołany wyżej § 6 zaskarżonej uchwały upoważnia jedynie do waloryzacji wartości udziału w oparciu o średnie wynagrodzenie pracowników. Z wyjaśnień skarżących wynika ponadto, że w dniu 30 grudnia 2003 r. otrzymali wydane w postępowaniu uproszczonym - przez Sąd Rejonowy w K. - nakazy zapłaty, na skutek pozwów Gminy M. P. /uzasadnionych umowami z właścicielami nieruchomości podpisanymi w okresie czerwiec-sierpień 2002 r., określającymi wysokość udziałów środków finansowych w kosztach realizacji inwestycji/. Zdaniem skarżących kwestionowana przez nich uchwała rażąco narusza ich prawa i wolności obywatelskie, bowiem zmuszeni zostali do ponoszenia kosztów budowy kanalizacji wbrew obowiązującym w tym zakresie przepisom. Nie uchylają się od świadczeń finansowych na rzecz realizowanej inwestycji, czego dowodem są już wpłacone kwoty, ale nie w wysokości ustalonej uchwałą Zarządu, nie pod rygorem egzekucji i nie pod warunkiem ustalenia opłaty adiacenckiej. Potwierdzeniem zasadności ich skargi jest też stanowisko Prokuratury Okręgowej w K., która przyłączyła się do wszystkich postępowań sądowych w sprawie wydanych nakazów zapłaty.

Strona 1/5