Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący NSA Stanisław Śliwa Sędziowie WSA Robert Sawuła /spr./ WSA Magdalena Józefczyk Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek-Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II Ogólnoadministracyjnym na rozprawie w dniu 9 października 2008 r. sprawy ze skargi Wojewody na uchwałę Rady Gminy z dnia [...] sierpnia 2007 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu kwot wypłaconych przez mieszkańców na budowę kanalizacji stwierdza, że zaskarżona uchwała została wydana z naruszeniem prawa.
Zaskarżoną uchwałą Nr [...] z dnia [...] sierpnia 2007 r. Rada Gminy w O. w § 1 uznała wpłaty na budowę kanalizacji w miejscowości O., K. i B. M. dokonane przez mieszkańców jako nienależne świadczenia, w § 2 zobowiązała Wójta Gminy w O. do dokonania zwrotu wpłaconych kwot na rzecz mieszkańców, którzy uiścili wpłaty, na warunkach uzgodnionych w indywidualnych ugodach, zaś w § 3 powierzyła nadzór nad jej wykonaniem Komisji Rewizyjnej, zaś w § 4 stwierdzono, że uchwała wchodzi w życie z dniem jej podjęcia. W podstawie prawnej zawarto następujące przepisy: art. 7 ust. 1 pkt 3, art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. nr 142 poz. 1591 ze zm., zwana dalej Usg), art. 15 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. nr 72, poz. 747 ze zm., dalej w skrócie: Uzzw) oraz art. 410 Kodeksu cywilnego.
Uchwałę powyższą zakwestionował, w drodze skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (dalej w skrócie WSA) w Rzeszowie, Wojewoda P., który wniósł o stwierdzenie jej nieważności. W ocenie wnoszącego skargę Rada Gminy w O. nie miała uprawnień do podjęcia uchwały o przedmiotowej treści, z uwagi na określone ustawowo rozgraniczenie kompetencji pomiędzy organami gminy. Strona skarżąca zwróciła uwagę na art. 18 ust. 1 Usg formułujący zasadę domniemania kompetencji przysługujących gminie na rzecz rady gminy, jednakże pod warunkiem, że sprawa należy do zakresu działania gminy oraz ustawy nie stanowią inaczej. Wojewoda wskazał, iż orzecznictwo sądowe przesądziło, iż przepis ten nie może stanowić podstawy do wydania aktu normatywnego przez radę gminy. Następnie skarżący podniósł, iż z ustanowionego - w powołanym art. 18 ust. 1 Usg - domniemania właściwości rady gminy wynika, iż rada jako organ o charakterze kolegialnym nie może wykonywać czynności o charakterze wykonawczym. Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 2 pkt 3 i pkt 4 Usg gospodarowanie mieniem komunalnym oraz wykonywanie budżetu należy do wójta gminy. Tym samym, zdaniem Wojewody, podejmowanie czynności z zakresu prawa cywilnego należy do właściwości wójta. Dlatego też, według strony skarżącej, Rada Gminy w O. nie miała kompetencji do uznania imieniem gminy wpłat dokonanych przez mieszkańców, tytułem partycypacji w budowie kanalizacji, jako nienależne świadczenia. Tym bardziej więc jest też nieuprawniony § 2 uchwały, zobowiązujący wójta do dokonania zwrotu przedmiotowych kwot.
W konkluzji Wojewoda P. stwierdził, że kwestie związane z zawieraniem umów cywilnoprawnych należą do wyłącznej kompetencji wójta gminy, zaś rada może jedynie na podstawie art. 43 ustawy o finansach publicznych określić zasady odraczania, umarzania i rozkładania na raty wierzytelności gminy.
W odpowiedzi na skargę Rada Gminy w O. wniosła o jej oddalenie, wskazując, iż mieszkańcy sołectw: O., K. i B. M. wpłacili na rzecz Społecznych Komitetów Budowy Kanalizacji po 1000 zł, które to kwoty zostały przekazane na rzecz Gminy tytułem partycypacji w kosztach budowy kanalizacji. Rada Gminy powołała się na § 15 ust. 4 pkt 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 stycznia 1996 r. w sprawie szczegółowych kierunków działania Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz sposobów ich realizacji (Dz. U. nr 16, poz. 82), z którego wynikało, iż Agencja mogła finansować koszty budowy kanalizacji w wysokości 60 % wartości inwestycji, pod warunkiem udziału mieszkańców w tej inwestycji w wysokości co najmniej 10 % kosztów lub co najmniej 5 % kosztów inwestycji w przypadku oczyszczalni ścieków. Rozporządzenie to jednak zostało uchylone i obecnie część mieszkańców Gminy O., których nieruchomości były podłączane do kanalizacji już w dacie nieobowiązywania przedmiotowego aktu prawnego bądź też będą podłączane w przyszłości, nie ponosiło, bądź też nie będzie ponosić żadnych wpłat z tytułu udziału w kosztach tej inwestycji. Mieszkańcy gminy, którzy dokonali wpłat uznają tę sytuację za rażącą niesprawiedliwość i pokrzywdzenie. W ocenie Rady Gminy, podjęcie kwestionowanej uchwały było zatem konieczne, celem uwzględnienia postulatów mieszkańców, dotyczących równego traktowania wobec prawa.