Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Wolska /spr./ Sędziowie NSA Jerzy Solarski AWSA Joanna Zdrzałka Protokolant: st.sekr. sąd. B.Krztoń po rozpoznaniu w 14 czerwca 2005 r. na rozprawie sprawy ze skargi ... na uchwałę Zarządu Gminy Miejsce P. z dnia ... w przedmiocie ustalenia wartości udziału finansowego właścicieli nieruchomości w kosztach budowy kanalizacji I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, II. zasądza od .. po 300 zł (trzysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
II SA/Rz 16/05
U Z A S A D N I E N I E
Zarząd Gminy Miejsce P. podjął w dniu [..] marca 1998 r. uchwałę nr [...] w sprawie ustalenia wartości udziału finansowego właścicieli nieruchomości w kosztach realizacji budowy kanalizacji na terenie niektórych sołectw Gminy Miejsce P.. Wydano ją na podstawie § 6 uchwały nr XVIII/121/96 Rady Gminy Miejsce P. z dnia 28 czerwca 1996 r. w sprawie ustalania zasad postępowania, finansowania i rozliczania inwestycji komunalnych w zakresie budowy wodociągów i kanalizacji przy udziale właścicieli nieruchomości. W tekście tej uchwały wartość udziału finansowego właścicieli nieruchomości w kosztach budowy kanalizacji ustalono w kwocie o równowartości 110% przeciętnego wynagrodzenia pracowników z roku poprzedniego /§ 1/, a także postanowiono, że dotyczy ona jednego budynku mieszkalnego /§ 2 pkt 1/, ma zastosowanie w sołectwach, w których właściciele nieruchomości kontynuują wpłaty na kanalizację z wyjątkiem Łężan i Targowisk /§ 2 pkt 2/ i stanowi podstawę do przeliczenia wartości wpłat wniesionych przed podjęciem uchwały /§ 2 pkt 3/. Wykonanie uchwały zlecono Wójtowi Gminy w porozumieniu ze Społecznymi Komitetami Budowy Kanalizacji /§ 3/ i postanowiono o dacie wejścia jej w życie /§ 4/.
Opisaną uchwałę, po bezskutecznym wezwaniu Wójta Gminy Miejsce P. do usunięcia naruszenia prawa, zaskarżyli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie - na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz. U. z 2001, nr 142, poz. 1591/ - .... Zarzucając wydanie zaskarżonej uchwały z rażącym naruszeniem prawa skarżący wskazali, że uchwałą z dnia 22 marca 1996 r. nr XVI/110/96 Rad Gminy Miejsce P. ustaliła, iż budowa sieci kanalizacji sanitarnej w poszczególnych sołectwach będzie finansowana ze środków budżetowych Gminy, dobrowolnych wpłat mieszkańców oraz dotacji. Uchwałą zaś z dnia [...] czerwca 1996 r. nr [...] ustaliła m. in., że inwestycja ta może być realizowana przy współudziale właścicieli nieruchomości uczestniczących w kosztach jej realizacji. W podstawie prawnej ostatnio wymienionej uchwały powołano art. 44 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości /Dz. U. nr 30, poz. 127 ze zm./, który dotyczy opłat adiacenckich. Natomiast nie stanowi podstawy prawnej do nakładania na właścicieli nieruchomości obowiązku uiszczania z góry określonych środków finansowych w trakcie realizacji inwestycji publicznej. Nałożenie takiego obowiązku uchwałą Rady Gminy jest ustanowieniem dodatkowego opodatkowania właściciela nieruchomości, a ten obowiązek nie wynika z żadnej ustawy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 w/w ustawy o samorządzie gminnym możliwe jest jedynie samoopodatkowanie się ludności na cele publiczne, co może nastąpić w drodze referendum gminnego /por. wyrok NSA z dnia 8.03.1993 r. SA/Wr 841/03, ONSA 1995/1/7/. Uchwała Rady Gminy z dnia 28 czerwca 1996 r. pozostaje w rażącej sprzeczności z uchwałą z dnia 22 marca 1996 r. w zakresie dobrowolności świadczenia. Z kolei powołany w podstawie prawnej zaskarżonej uchwały § 6 uchwały Rady Gminy z dnia 28 czerwca 1996 r. nie upoważnia Zarządu do ustalania wartości udziału, a jedynie do jego waloryzacji w oparciu o średnie wynagrodzenie pracowników. Zatem uchwała Zarządu została podjęta z rażącym naruszeniem prawa /bez podstawy prawnej/. W uzasadnieniu skargi zawarte zostały również informacje o wydaniu przez Sąd Rejonowy w Krośnie w postępowaniu upominawczym nakazów zapłaty, na skutek pozwów Gminy Miejsce P. i wniesieniu przez skarżących sprzeciwów. Skarżący stwierdzili również, że nie uchylają się od świadczeń finansowych na rzecz realizowanej inwestycji, czego dowodem są już wpłacone określone kwoty, ale nie w takiej wysokości jak ustalono zaskarżoną uchwałą i nie pod rygorem egzekucji, nie pod warunkiem ustalenia opłaty adiacenckiej. Zaskarżona uchwałą narusza ich prawa i wolności obywatelskie, zmuszając ich do ponoszenia kosztów kanalizacji wbrew obowiązującym w tym zakresie przepisom. Potwierdzeniem zasadności wniesionej skargi jest stanowisko Prokuratury Okręgowej w Krośnie, która przyłączyła się do wszystkich postępowań sądowych dotyczących wydanych nakazów zapłaty.