Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elwira Brychcy (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Jakub Zieliński Sędzia WSA Tomasz Świstak Protokolant St. sekretarz sądowy Katarzyna Sierszeńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 08 listopada 2011 r. sprawy ze skargi H. F. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] 2011 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania uprawnień kombatanckich; I. uchyla zaskarżoną decyzję, II. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2010 r. (sygn. akt II SA/Po 744/09) uchylił decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] 2009 r. oraz poprzedzającą ją decyzję tegoż Kierownika z dnia [...] 2009 r.
We wskazaniach zawartych w powyższym wyroku Sąd zwrócił uwagę na rozumienie przepisów rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 września 2001 r. w sprawie określenia miejsc odosobnienia, w których były osadzone osoby narodowości polskiej lub obywatele polscy innych narodowości (Dz.U. Nr 106, poz. 1154) w kontekście art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b i c ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 2002r. Nr 42, poz. 371 z późn. zm.). W myśl powołanych przepisów za represje uznaje się odpowiednio okresy przebywania w innych miejscach odosobnienia, w których warunki pobytu nie różniły się od warunków w obozach koncentracyjnych, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa (lit. b) i w innych miejscach odosobnienia, w których pobyt dzieci do lat 14 miał charakter eksterminacyjny, a osoby tam osadzone pozostawały w dyspozycji hitlerowskich władz bezpieczeństwa (lit. c). Istotne w ocenie Sądu jest bowiem rozważenie, czy organ administracji jest związany katalogiem obozów wskazanych w rozporządzeniu, czy też art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b i c ustawy o kombatantach stanowi samodzielną podstawę do uznania za represję pobyt w innym miejscu, niewymienionym w rozporządzeniu. Zdaniem Sądu przepisy tej ustawy nie wprowadzają jakiegokolwiek ograniczenia dowodowego. Możliwa do przewidzenia jest bowiem sytuacja, w której osoba ubiegająca się o przyznanie uprawnień kombatanckich przebywała w miejscu odosobnienia spełniającym warunki z art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b i c powołanej ustawy, jednak miejsce to nie zostało uwzględnione w katalogu ujętym w § 5 i 6 rozporządzenia.
Następnie Sąd wskazał, że nie ma prawnych przeszkód do dowodzenia i ustalenia, że pobyt w innym miejscu odosobnienia obozie, niewymienionym w § 6 rozporządzenia wykonawczego, był represją w rozumieniu przepisu art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b lub c tej ustawy. W konsekwencji brak jest podstaw do dyskwalifikacji wniosku tylko z tej przyczyny, że powołano się w nim na pobyt w innym miejscu, niż ujęte w rzeczonym katalogu. Natomiast w przypadku, gdy strona dochodzi uprawnień z tytułu przebywania w miejscu innym, niż wskazane w rozporządzeniu, zastosowanie powinny mieć przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczące postępowania dowodowego. Z powołanych powyżej przepisów wynika, że to na organie spoczywa ciężar gromadzenia wszelkich dowodów, przydatnych dla wyjaśnienia stanu faktycznego. Zatem powinien również ustalić okoliczności istotne dla oceny wiarygodności dowodów przedstawionych przez stronę.
Wobec powyższego organ powinien również postarać się o uzyskanie stanowiska właściwej organizacji co do udzielenia lub odmowy rekomendacji, tak by mógł orzec na podstawie pełnego materiału procesowego.