Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędziowie Sędzia WSA Danuta Rzyminiak-Owczarczak (spr.) Sędzia WSA Elwira Brychcy Protokolant St. sekretarz sądowy Katarzyna Sierszeńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2011 r. sprawy ze skargi F. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia (...) Nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia dotyczącego przejęcia nieruchomości rolnej na własność Skarbu Państwa; I. Oddala skargę. II. Przyznaje adwokatowi M. J. od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skarżącej z urzędu kwotę (...) zł (...), w tym (...) zł (...) tytułem podatku od towarów i usług.
Wyrokiem z dnia 16 października 2008 r. sygn. akt II OSK 1217/07 Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 29 marca 2007 r. sygn. akt III SA/Po 1010/06, wydany w sprawie ze skargi F. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławcze z dnia (...) września 2006 r. nr (...) w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia (...) grudnia 1960 r. nr (...). Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego wydany został w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:
Skarżąca F. B. domagała się przed organami administracji stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P. z (...) grudnia 1960 r., którym utrzymano w mocy orzeczenie Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w C. z (...) listopada 1960 r. o przejęciu, na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw, związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego (Dz.U. nr 17, poz. 71 ze zm.), nieruchomości rolnej swych rodziców T. i L. małżonków W. o powierzchni (...) ha, położonej w S. i zapisanej w Kw tom (...) wykaz (...), na własność Skarbu Państwa.
Rozpoznając tą sprawę, po wcześniejszych decyzjach Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi uchylonych przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie z powodu pominięcia w postępowaniu jako jego strony wszystkich spadkobierców T. i L. małżonków W. oraz obecnych użytkowników nieruchomości wchodzących w skład ich gospodarstwa rolnego oraz po decyzji tego organu z (...) lipca 2005 r. o umorzeniu postępowania i postanowieniu z (...) grudnia 2005 r. o przekazaniu sprawy według właściwości Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu, organ ten decyzją z (...) czerwca 2006 r. odmówił stwierdzenia nieważności wskazanych orzeczeń. W ocenie Kolegium podanie o stwierdzenie nieważności nie mogło być uwzględnione, gdyż nieruchomość, którego ono dotyczy, została przejęta na cele reformy rolnej na podstawie art. 2 ust. 1 lit. b dekretu PKWN z 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej z uwagi na odstępstwo od narodowości polskiej T. W. i mimo że został on zrehabilitowany, a nieruchomość zwolniona spod dozoru, zarządu i zajęcia, to jednak nie zwrócono jej właścicielowi i nieruchomość dalej, w tym w dniu (...) kwietnia 1958 r., pozostawała we władaniu Państwa, gdyż w imieniu Państwa władali nią m.in. K. P., A. S. oraz J. B. Samorządowe Kolegium Odwoławcze wskazało też, że stwierdzenie nieważności byłoby możliwe, gdyby zostało wykazane, że orzeczenia zostały wydane z rażącym naruszeniem prawa, zaś zgodnie z dotychczasową wykładnią art. 9 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958 r. o sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych oraz uporządkowaniu niektórych spraw, związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego wystarczającym warunkiem przejęcia nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa było objęcie władania nieruchomością przez Skarb Państwa przed 5 kwietnia 1958 r. i pozostawanie jej w tym dniu w jego władaniu. Na potwierdzenie takiej wykładni odwołano się do uchwały Trybunału Konstytucyjnego z 20 lutego 1991 r. w sprawie W 5/90, dotyczącej powszechnie obowiązującej wykładni art. 16 ust. 1 ustawy z 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego.