Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Wiesława Batorowicz Sędziowie Sędzia WSA Barbara Drzazga (spr.) Sędzia WSA Edyta Podrazik Protokolant St. sekretarz sądowy Katarzyna Sierszeńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lutego 2012 r. sprawy ze skargi J. A. na postanowienie Okręgowego Inspektora Pracy w P. z dnia [...] 2011 r. Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności odwołania; I. uchyla zaskarżone postanowienie, II. zasądza od Okręgowego Inspektora Pracy w P. na rzecz skarżącego kwotę [...],- zł ([...] złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, III. określa, że zaskarżone postanowienie nie może być wykonane.
Postanowieniem z dnia [...] 2011 r. nr [...] Okręgowy Inspektor Pracy w P. stwierdził niedopuszczalność odwołania J. A. od decyzji inspektora pracy z dnia [...] 2011 r. nr [...] o odmowie nakazania wpisania odwołującego się do ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o której mowa w art. 41 ust. 4 pkt 2 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656 - dalej: ustawa o emeryturach pomostowych).
Powyższe orzeczenia wydano w następującym stanie faktycznym.
Decyzją z dnia [...] 2011 r., działając na podstawie art. 33 ust. 1 pkt 1 i art. 11a ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589, z zm. - dalej: ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy) odmówił nakazania umieszczenia J. A. w ewidencji pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Wyjaśnił, że dnia 4 maja 2011 r. skarżący wniósł o umieszczenie go we wskazanej ewidencji. Inspektor stwierdził jednak, że nie jest uzasadnione kwalifikowanie pracy dyżurnego inżyniera ruchu jako pracy o szczególnym charakterze w oparciu o wskazania wynikające z załącznika 2 pkt. 13 ustawy o emeryturach pomostowych. W myśl zawartych tam warunków, za prace takie uznaje się czynności sterowania, wykonywane przez osoby zatrudnione na instalacjach mogących stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej ze skutkami dla bezpieczeństwa publicznego. Powyższe odnosi się do procesów technologicznych realizowanych z udziałem substancji niebezpiecznych w zakładach zaliczanych do kategorii dużego ryzyka (ZDR) lub zwiększonego (ZZR) ryzyka wystąpienia poważnej awarii, w rozumieniu Prawa ochrony środowiska, a Elektrownia A. nie zalicza się do takich zakładów. Zdaniem inspektora pracy nie było również podstaw do zakwalifikowania pracy wykonywanej na stanowisku dyżurnego inżyniera ruchu do pracy o szczególnym charakterze wymienionej w pkt 14 lub pkt 16 Załącznika nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych.
W odwołaniu J. A. zarzucił naruszenie art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych w zw. z pkt 14, ewentualnie pkt 16 Załącznika nr 2 do ustawy poprzez ich błędną wykładnię oraz naruszenie przepisów postępowania: art. 7 i 77, art. 80 i art. 84 K.p.a. Wniósł o uchylenie decyzji i nakazanie pracodawcy umieszczenie zajmowanego przez niego stanowiska pracy w ewidencji pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze, ewentualnie przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji.
Postanowieniem z dnia [...] 2011 r. Okręgowy Inspektor Pracy w P., działając na podstawie art. 134 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2001 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm. - dalej: K.p.a.) stwierdził niedopuszczalność odwołania. Wyjaśnił, że składający odwołanie nie może być uznany za stronę postępowania. W myśl art. 28 K.p.a. stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo, kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek. W przypadku postępowania prowadzonego przez inspektora pracy, w związku z oceną czy pracodawca prawidłowo ustalił wykaz pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jako strona postępowania występuje jedynie pracodawca, gdyż on jedynie posiada interes prawny. Postępowanie administracyjne (w tym kontrolne) prowadzone jest z udziałem pracodawcy. Okręgowy Inspektor Pracy podkreślił, że to pracodawca uprawniony jest do udziału w czynnościach kontrolnych, oraz w każdym stadium postępowania administracyjnego prowadzącego do wydania decyzji, czyli nakazu, o którym mowa w art. 11 pkt 1-7 oraz 11a ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Pracodawca, jako jedyny uprawniony podpisuje wraz z inspektorem pracy protokół z kontroli oraz jako jedyny może wnosić zastrzeżenia do ustaleń z kontroli (art. 31 ust. 3 i 4 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy). Adresatem nakazów z art. 11 pkt 1-7 i art. 11a ustawy jest wyłącznie pracodawca, na którego nakładany jest określony obowiązek (np. umieszczenia pracownika w ewidencji, wykreślenia pracownika z ewidencji). Stronami postępowania w sprawie nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze są właściwy organ państwowej inspekcji pracy i pracodawca. Konstrukcja nakazu z art. 11a w znaczeniu podmiotowym nie różni się od tych z art. 11 ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy. Adresatem obowiązków jest tylko i wyłącznie pracodawca. Nie oznacza to wszakże, że nazwisko pracownika nie występuje w tych nakazach. W nakazach, o których mowa w art. 11 pkt 1, 2, 4, 6 oraz w każdym z art. 11 pkt 7 pracownika wskazuje się z imienia i nazwiska, co jednak nie powoduje, że pracownik nie jest stroną postępowania administracyjnego.