Stanowisko organu administracji publicznej w zakresie niezasadności wniosku o umorzenie postępowania administracyjnego powinno być wyrażone przez wydanie decyzji merytorycznej. Żaden przepis prawa, w tym art. 105 Kpa, nie daje podstaw do wydania decyzji ani postanowienia o odmowie umorzenia postępowania. Decyzja o odmowie umorzenia postępowania, jako wydana bez podstawy prawnej, dotknięta jest nieważnością /art. 156 par. 1 pkt 2 Kpa/.
Na wniosek Zarządu Dróg Miejskich w P. zostało wszczęte przez Prezydenta Miasta P. postępowanie w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla budowy trasy tramwajowej w ciągu czterech ulic. Dariusz B., będący jedną ze stron postępowania, wystąpił z żądaniem umorzenia postępowania w powyższej sprawie.
Decyzją z dnia 22.11.2002 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy decyzję Prezydenta Miasta P. z dnia 12.08.2002 r., którą odmówiono umorzenia postępowania administracyjnego w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu dla budowy trasy tramwajowej. Organ odwoławczy stwierdził, że Dariusz B. nie był podmiotem, na którego wniosek możliwe jest umorzenie postępowania stosowanie do art. 105 par. 2 Kpa. Stwierdził nadto, że Dariusz B. nie udowodnił, iż realizacja inwestycji byłaby sprzeczna z interesem społecznym.
Dariusz B. wniósł skargę do NSA, domagając się uchylenia obu zapadłych w sprawie decyzji. Uzasadniając skargę, przedstawił szereg argumentów mających świadczyć o sprzeczności planowanej budowy trasy tramwajowej z interesem społecznym. W szczególności podniósł, że o zamiarze urządzenia trasy tramwajowej nie informowano nalejcie mieszkańców i że inwestycja pociągnie za sobą wysokie koszty, których ponoszenie ze środków miejskich w istocie służyć będzie interesom osób pełniących wysokie funkcje we władzach miejskich. Argument co do braku legitymacji do domagania się umorzenia postępowania w trybie art. 105 par. 2 Kpa określił jako gołosłowny. Organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi z przyczyn wymienionych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.
NSA w stwierdził nieważność decyzji organu odwoławczego oraz poprzedzającej ją decyzji organu pierwszej instancji. W ocenie Sądu organy obu instancji zajęły błędne stanowisko, że do wniosku skarżącego o umorzenie postępowania odnieść się należało poprzez wydanie decyzji o odmowie umorzenia postępowania, powołując się w tym względzie na art. 105 Kpa. Tymczasem - zdaniem Sądu - ani powołany przepis, ani żaden inny nie daje podstawy do wydania decyzji o wskazanej treści. Art. 105 zarówno w par. 1, jak i w par. 2 wymienia jedynie rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania, przewidując dla nich formę decyzji administracyjnych. W omawianym przepisie nie wymieniono natomiast rozstrzygnięć odzwierciedlających stanowisko organów administracji publicznej co do niezasadności żądań umorzenia postępowania i tym samym nie przewidziano formy decyzji administracyjnej we wskazanym zakresie. Nadto Sąd zauważył, że w myśl art. 104 par. 2 Kpa istotną cechą decyzji administracyjnej jest to, że kończy ona sprawę w danej instancji. Charakter art. 105 Kpa, jako przepisu szczególnego w stosunku do art. 104 par. 2 Kpa, nie uzasadnia stanowiska, jakoby decyzyjny sposób rozstrzygania w przedmiocie umorzenia postępowania mógłby być pozbawiony cechy kończenia sprawy w danej instancji. Dlatego też odmowa umorzenia postępowania, jako niekończąca postępowania w danej instancji, nie może następować w formie decyzji administracyjnej.