Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz (spr.) Protokolant Sekretarz sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 20 maja 2008 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w Oleśnie na decyzję Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w O. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie ekshumacji, przewozu i spopielenia zwłok 1) uchyla zaskarżoną decyzję, 2) określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
Przedmiotem skargi, wniesionej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu przez Prokuratora Rejonowego w Oleśnie, jest decyzja Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w O. z dnia [...], nr [...], uchylająca decyzję Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w O. z dnia [...], nr [...], i umarzająca postępowanie pierwszej instancji.
Wydanie zaskarżonej decyzji poprzedziło postępowanie o następującym przebiegu:
W dniu 9 października 2007 r. W. M. złożył do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w O. wniosek o wydanie zgody na ekshumację w dniu 18 października 2007 r. zwłok zmarłej T. M. - pochowanej na cmentarzu parafialnym w U. - i ich przewóz celem kremacji w B. Uzasadniając wniosek wskazał, iż jest wykonawcą testamentu, natomiast wniosek jest wykonaniem ostatniej woli zmarłej. Do wniosku dołączył akt zgonu T. M., kserokopię odręcznego testamentu z dnia 2 stycznia 2005 r. oraz postanowienie Sądu Rejonowego w S. z dnia 20 sierpnia 2007 r., sygn. akt [...], zaświadczające, że W. M. jest wykonawcą testamentu sporządzonego w dniu 2 stycznia 2005 r. przez spadkodawczynię T. M., a otwartego i ogłoszonego w tym Sądzie pod sygn. akt [...]. Ponadto przedłożył tłumaczenie z języka niemieckiego zaświadczenia Urzędu ds. Ogrodnictwa Miasta D. o prawie do użytkowania mogiły grobowej na cmentarzu [...] w związku z pochówkiem zmarłej T. M., wskazujące adres do przesyłki urny.
W wyniku rozpatrzenia powyższego wniosku Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w O. decyzją z dnia [...], nr [...], opartą o przepisy art. 10 ust. 1, art. 14 ust. 1, 2, 5 i 6, art. 15 ust. 1 pkt 1 oraz art. 20a ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r., Nr 23, poz. 295 ze zm.) zezwolił na przeprowadzenie ekshumacji zwłok T. M. i ich przewóz z cmentarza parafialnego w U. do krematorium w B. w celu spopielenia, a następnie wywóz urny do D. (Niemcy), wskazując dodatkowo warunki ekshumacji i przewozu zwłok oraz spopielonych szczątków. Ponadto, powołując się na przepisy art. 107 § 4 i 130 § 4 K.p.a., organ wskazał, że decyzja jest zgodna z żądaniem strony i nie wymaga uzasadnienia oraz z tego względu może być wykonana przed upływem terminu do wniesienia odwołania.
W dniu 22 października 2007 r. odwołanie od powyższej decyzji wniosła matka zmarłej T. M. - H. M., wnosząc o wstrzymanie wykonania tejże decyzji oraz o jej zmianę i wydanie decyzji odmownej. Wskazując, że w dniu 18 października 2007 r. dokonano ekshumacji zwłok T. M. oraz zarzucając błędność decyzji pomimo ogłoszenia testamentu zmarłej i wydania W. M. zaświadczenia, H. M. podniosła, że jako matka powinna być powiadomiona o wszystkich czynnościach.
Państwowy Okręgowy Inspektor Sanitarny w O. decyzją z dnia [...], nr [...] uchylił zaskarżoną decyzję w całości i umorzył postępowanie pierwszej instancji. W uzasadnieniu wskazał, że organ pierwszej instancji kierował się postanowieniem Sądu Rejonowego w S. stwierdzająym, że W. M. jest wykonawcą testamentu zmarłej T. M., której ostatnią wolą było m.in. pochowanie jej zwłok na cmentarzu w D. Wskazując na treść art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych organ odwoławczy stwierdził, że ekshumacja zwłok i szczątków może być dokonana na umotywowaną prośbę osób uprawnionych do pochowania zwłok za zezwoleniem właściwego inspektora sanitarnego, przy czym powołanie W. M. na wykonawcę testamentu nie jest jednoznaczne z przyznaniem prawa do pochowku, natomiast W. M. nie jest najbliższą rodziną T. M. i nie był uprawniony do występowania o zgodę na ekshumację. Ta okoliczność, zdaniem organu odwoławczego, stała na przeszkodzie wszczynania postępowania administracyjnego i rozpatrywania wniosku o wydanie zgody na ekshumację oraz przewóz zwłok. Ponadto organ odwoławczy podjęte rozstrzygnięcie uzasadnił faktem, że przedmiot sporu w sprawie nie istnieje, gdyż decyzja organu pierwszej instancji została wykona, tj. przeprowadzono ekshumację zwłok, dokonano ich spopielenia oraz przewieziono urnę z prochami do Niemiec.