Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Janowska - spr. Sędziowie Sędzia WSA Elżbieta Naumowicz Sędzia WSA Daria Sachanbińska Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 8 listopada 2011 r. sprawy ze skargi P. B. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 28 lutego 2011 r., nr [...] w przedmiocie ustalenia nienależnie pobranego świadczenia rodzinnego 1) uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Marszałka Województwa Opolskiego z dnia 20 sierpnia 2010 r., nr [...], 2) określa, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości.
A. B., reprezentująca jako pełnomocnik, syna - P. B., wnioskiem z 29 grudnia 2008 r., wystąpiła do Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w [...] o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego na syna P. B., legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności na czas oznaczony - do 31 grudnia 2010 r., wydanym przez Powiatowy Zespół Orzekania o Niepełnosprawności.
Zastępca Kierownika Referatu Organizacji i Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w Opolu, działając z upoważnienia Marszałka Województwa Opolskiego, decyzją z dnia 19 lutego 2010 r. o numerze [...], orzekł o "odmowie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego dla P. B., ur. 13.10.1991 r., reprezentowanego przez A. B., na okresy od 05.03.2009 r. do 31.03.2009 r., od 27.04.2009 r. do 22.05. 2009 r., od 15.06.2009 r. do 15.07.2009 r., od 03.08.2009 r. do 31.10.2009 r.".
Jako podstawę prawną wskazał na przepisy art. 21 ust. 1 w związku z art. 23 a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. Nr 228, poz. 2255 ze zm.) oraz art. 10 ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w związku z art. 73 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we wspólnocie. W uzasadnieniu, odnotowawszy fakt przyznania zasiłku pielęgnacyjnego dla P. B., organ stwierdził, że współmałżonek A. B. - K. B. był zatrudniony jako pracownik najemny w Niemczech, czego dowód stanowią dokumenty z [...] z dnia 15 marca 2009 r., 25 maja 2009 r., 20 lipca 2007 r. oraz z dnia 4 listopada 2009 r. Dalej organ, przytaczając treść art. 73 rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71, wskazał, że pracownik najemny albo osoba prowadząca działalność na własny rachunek, podlegający ustawodawstwu państwa członkowskiego jest uprawniony, w odniesieniu dla członków swojej rodziny, do świadczeń rodzinnych przewidzianych przez ustawodawstwo pierwszego państwa, tak jakby zamieszkiwali na terytorium tego państwa. Jednocześnie organ stwierdził, że w okresie od 21 stycznia 2008 r. do chwili obecnej, nikt z członków A. B. nie był aktywny zawodowo w myśl Decyzji 207 w Polsce. Zdaniem organu, zachodzi zbieg uprawnień przysługujących zgodnie z prawem polskim i niemieckim. Art. 10 ust. 1 lit. a rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 stanowi, że prawo do świadczeń lub zasiłków rodzinnych, należnych zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego, w którym nabycie prawa nie jest uzależnione od warunku ubezpieczenia, zatrudnienia lub prowadzenia działalności na własny rachunek (tak jak w polskiej ustawie o świadczeniach rodzinnych) jest zawieszane, jeżeli w tym samym okresie i dla tego samego członka rodziny przyznane są świadczenia tylko zgodnie z krajowym ustawodawstwem innego państwa członkowskiego lub w zastosowaniu z art. 73, 74, 77 lub 78 rozporządzenia, do wysokości kwoty tych świadczeń. Organ wywiódł, że w przedmiotowej sprawie zawieszenie prawa do świadczeń następuje w zastosowaniu art. 73 rozporządzenia, przy czym organowi z urzędu wiadomo, iż świadczenia wynikające z ustawodawstwa niemieckiego są wyższe od świadczeń, o które wnioskuje A. B., przedstawiciel ustawowy uprawnionego P. B., w związku z czym zawieszenie prawa do świadczeń rodzinnych w Polsce następuje w całości. Poza tym organ zauważył, że przepisy antykumulacyjne, wyrażone w art. 10 ust. 1 lit. a, nie uzależniają zawieszenia prawa do świadczeń w państwie miejsca zamieszkania od skorzystania przez pracownika najemnego ze swych uprawnień w innym państwie członkowskim i złożenia wniosku o te świadczenia w instytucji właściwej. Powołując się na orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości organ zważył, że w takim wypadku z uprawnień tych może skorzystać współmałżonek, nawet jeśli nigdy nie mieszkał ani nie był zatrudniony w tym państwie. Z decyzją tą nie zgodziła się A. B., która w odwołaniu domagała się jej "cofnięcia", argumentując, że zasiłek pielęgnacyjny na P. B. jest pobierany od roku 2000 i wypłacany przez MOPS w [...]. Wyjaśniła, że poza zasiłkiem rodzinnym nigdy nie występowali do Kasy Chorych w Niemczech o zasiłek pielęgnacyjny i nie będzie go pobierać od tego organu. Dodała, że od 21 stycznia 2008 r. otrzymuje rentę inwalidzką z KRUS, co zostało przez organ uznane za brak aktywności zawodowej, jednak tylko w okresach pracy męża w Niemczech. W uzupełnieniu odwołania, K. B. wskazał, że z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego jest wraz z żoną ubezpieczony w KRUS, przy czym podczas składania wniosku o świadczenia rodzinne w kolejnych latach nikt nie podniósł problemu, że w związku z uzyskaniem renty żona utraciła prawo do pobierania świadczeń socjalnych w Polsce. Wywiódł, że żonie przysługuje prawo do tego rodzaju świadczeń, w tym również do zasiłku na niepełnosprawnego syna, niezależnie od tego, czy on pracuje w Niemczech czy w Polsce, a nie wyłącznie w okresie, gdy pracuje w Polsce, tak jak chce organ. Dodał, że ma wraz z żoną swobodne prawo decydowania o tym, w jakim kraju chce korzystać ze swych uprawnień i pobierać zasiłek pielęgnacyjny, niezależnie od jego wysokości. Wskazał, że inne są podstawy wypłacania tego zasiłku w Polsce i w Niemczech, podkreślając, że tylko on jest ubezpieczony za granicą.