Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Jerzy Krupiński Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska (spr.) Sędzia WSA Daria Sachanbińska Protokolant St. sekretarz sądowy Mariola Krzywda po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 listopada 2019 r. sprawy ze skargi I. W. i H. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 18 marca 2019 r., nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności aktu nadania oddala skargę.
Przedmiotem skargi wniesionej przez I. W. i H. W. (zwani dalej skarżącymi lub wnioskodawcami) jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Opolu z dnia 18 marca 2019 r., nr [...], którą organ uchylił decyzję własną z dnia 20 czerwca 2018 r., nr [...], stwierdzającą, że akt nadania Powiatowej Komisji Osadnictwa Rolnego w [...] z dnia 15 września 1947 r., nr [...], został wydany z naruszeniem prawa oraz umorzył postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności ww. aktu nadania.
Z przedłożonych Sądowi akt administracyjnych wynika następujący stan faktyczny.
Powiatowa Komisja Osadnictwa Rolnego w [...], działając na podstawie orzeczenia z dnia 6 sierpnia 1947 r., nr [...], o wyznaczeniu nabywcy gospodarstwa (działki) oraz aktu nadania z dnia 15 września 1947 r., nr [...], wydanego na podstawie art. 25, art. 33 i art. 36 dekretu z dnia 6 września 1946 r. o ustroju rolnym i osadnictwie na obszarze Ziem Odzyskanych i byłego Wolnego Miasta Gdańska (Dz. U. nr 49, poz. 279), zwanego dalej również dekretem, nadała J. W. stanowiące własność Skarbu Państwa gospodarstwo - osadę położoną w miejscowości [...], obejmujące grunty rolne o powierzchni około 0,37 ha, dom mieszkalny oraz stajnię (garaż).
Następnie, orzeczeniem z dnia 25 marca 1948 r., nr [...] o wykonaniu aktu nadania, Starosta Powiatu [...], działając na podstawie art. 31 i art. 35 dekretu oraz § 21 rozporządzenia wykonawczego z dnia 9 stycznia 1947 r. (Dz. U. nr 10, poz. 45), przeniósł na rzecz J. W. prawo własności gospodarstwa, obejmującego działki nr a i nr b, obręb [...], mapa [...], o powierzchni 0,2716 ha, położnego w gromadzie [...], gmina [...].
Wnioskiem z dnia 31 października 2006 r. skarżący, reprezentowani przez pełnomocnika - radcę prawnego N. K., zwrócili się o stwierdzenie nieważności aktu nadania Powiatowej Komisji Osadnictwa Rolnego w [...] nr [...] z 15 września 1947 r., jako wydanego z "rażącym naruszeniem prawa i z przekroczeniem postanowień art. 1 dekretu". W uzasadnieniu wniosku, odwołując się do treści art. 1 ust. 1 dekretu, wskazali, że w dniu 14 października 1946 r., tj. w dniu wejścia w życie dekretu przedmiotowa nieruchomość stanowiła własność osoby fizycznej, albowiem jej prawowitym właścicielem był ich dziadek - dr F. (F.) W. (obecnie F. K. E. W.), urodzony [...] w [...], który wraz z rodziną zamieszkiwał w zbudowanym przez siebie w 1925 r. budynku mieszkalnym, przy ul. [...] ([...]) do stycznia 1945 r., tj. do czasu ewakuacji miasta [...] przez władze. Zezwolenie na wyjazd do Niemiec uzyskał w listopadzie 1955 r., do tego zaś czasu pracował w fabryce [...] w [...] koło [...]. Wnioskodawcy stwierdzili, że skoro w dniu wejścia w życie dekretu przedmiotowa nieruchomość stanowiła własność osoby fizycznej, nie była wywłaszczona na cele publiczne, jak również nie stanowiła nieruchomości rolnej gospodarstwa rolnego, zatem nie powinna podlegać włączeniu do nieruchomości stanowiących zapas ziemi w rozumieniu art. 2 dekretu. Tym samym nie mogła być przeznaczona na tworzenie gospodarstw rolnych bądź uzupełnianie gospodarstw rolnych nieżywotnych. Podnieśli także, że w wyniku wydania kwestionowanego orzeczenia powstały skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności, w tym chronionego przepisami Konstytucji prawa własności. Nadto wnioskodawcy wyjaśnili, że mają interes prawny w żądaniu stwierdzenia nieważności aktu, ponieważ są spadkobiercami byłego właściciela nieruchomości - F. W., na dowód czego przedłożyli kserokopię stwierdzenia nabycia spadku po F. W. i następnie po F. K. W. i H. A. W. (K.). Zdaniem skarżących, organ nie przeprowadził prawidłowego postępowania wyjaśniającego, gdyż nie ustalił, kto był właścicielem nieruchomości objętej kwestionowanym aktem, jak również tego, czy była ona wywłaszczona na cele publiczne i czy miała charakter rolny.