Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Miejskiej w Głubczycach w przedmiocie statutu
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grażyna Jeżewska Sędziowie Sędzia WSA Ewa Janowska Sędzia WSA Daria Sachanbińska - spr. Protokolant Sekretarz sądowy Mariola Górska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 14 maja 2009 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Miejskiej w Głubczycach z dnia 20 listopada 2008 r., Nr XXV/229/08 w przedmiocie statutu 1) stwierdza nieważność § 3 zaskarżonej uchwały oraz stwierdza nieważność uchwały Nr XXVII/251/08 Rady Miejskiej w Głubczycach z dnia 18 grudnia 2008 r., 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.

Uzasadnienie strona 1/5

W dniu 20 listopada 2008 r. Rada Miejska w Głubczycach, działając na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.), podjęła uchwałę Nr XXV/229/08 w sprawie zmiany uchwały Nr VIII/117/03 Rady Miejskiej w Głubczycach z dnia 26 czerwca 2003r. w sprawie uchwalenia Statutu Gminy Głubczyce. Powyższa zmiana polegała m.in. na uchyleniu dotychczasowej treści § 116 Statutu i nadaniu mu następującego brzmienia: "Udostępnienie dokumentów w formie wskazanej w § 115 jest nieodpłatne, natomiast udostępnienie informacji w inny sposób: kserokopia, wydruk, zapis na dyskietce, zapis na płycie CD-R lub DVD jest odpłatne w wysokości i zasadach określonych w odrębnej uchwale" (§ 3 uchwały). Na kolejnej sesji Rada Miejska w Głubczycach - działając na podstawie art. 11b ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.) - podjęła dnia 18 grudnia 2008 r. uchwałę Nr XXVII/251/08 w sprawie ustalenia wysokości opłat za udostępnienie informacji publicznej związanej z działalnością organów gminy oraz gminnych jednostek organizacyjnych, w której w pkt 1-7 § 1 określiła wysokość opłat za udostępnienie informacji w formach określonych w § 116 Statutu.

Na uchwałę Rady Miejskiej w Głubczycach z dnia 20 listopada 2008 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu złożył Wojewoda Opolski, wnosząc o stwierdzenie nieważności jej § 3, z powodu istotnego naruszenia prawa. Skarżący zarzucił, powołując się na treść art. 7 oraz art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej, że delegacja art. 11b ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym nie przewiduje kompetencji rady do ustalenia wysokości opłat za dostęp do dokumentów, czy to w statucie, czy w odrębnej uchwale, gdyż określenie konkretnych stawek w/w opłat leży w gestii organu wykonawczego. Zdaniem skarżącego, działanie Rady uznać należy za pozbawione konsekwencji, bo jeśli nawet założyć, iż umocowanie rady gminy do określenia zasad dostępu do korzystania z dokumentów dotyczy również wysokości opłat za dostęp do informacji publicznej w przypadkach określonych w art. 15 ustawy o dostępie do informacji publicznej, to należy dojść do wniosku, że kwestia ta powinna być uregulowana w statucie gminy, a nie w odrębnej uchwale. Gdyby w tej kwestii nadal trwać przy poprawności stanowiska Rady, należałoby także zarzucić, iż doszło do samowolnego wykluczenia ze statutu gminy spraw, które wolą ustawodawcy powinny być w nim uregulowane. Podsumowując ten fragment wywodów, Wojewoda Opolski podniósł, że omawiane założenie byłoby błędne nawet w sytuacji, gdyby rada określiła szczegółowe stawki opłat w statucie gminy, gdyż prowadziłoby to do zamieszczenia w akcie prawa miejscowego, jakim jest statut gminy, szczegółowego "cennika" za dostęp do informacji publicznej i oznaczałoby przyznanie radzie gminy kompetencji do ustanowienia opłaty administracyjnej bez jednoznacznego umocowania ustawowego w tym zakresie. W ocenie Wojewody Opolskiego, komentowane stanowisko Rady stoi nadto w sprzeczności z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego, które wyklucza jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, bez wyraźnego upoważnienia ustawowego (patrz art. 84 Konstytucji RP i art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym). Stąd uprawniony jest pogląd, iż w rozpatrywanym przypadku, ani art. 11b ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, ani żaden inny przepis ustawowy nie daje podstaw do zamieszczenia w statucie gminy, bądź w odrębnej uchwale opłat za dostęp do informacji publicznej. Ponadto skarżący podniósł, iż użycie w art. 11b ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym słowa "zasady" nie oznacza obowiązku możliwie najbardziej szczegółowego uregulowania reguł udostępniania dokumentacji. Podkreślił, iż przytoczony przepis stanowi o umocowaniu rady do określenia w statucie aspektów proceduralnych wskazujących na sposób urzeczywistnienia prawa informacji, takich jak określenie reguł czy technicznych możliwości zapoznania się z ich treścią, natomiast z omawianego umocowania trzeba wyłączyć możliwość uregulowania szczegółowych aspektów udostępniania informacji publicznych, do których należy zaliczyć ustalenie wysokości opłat za dostęp do dokumentów. Zdaniem skarżącego, ustawodawca unormował zasady odpłatności dostępu do informacji publicznej w ustawie o dostępie do informacji publicznej, z której przepisów wynika, iż podmiotem udostępniającym informacje publiczne nie jest rada gminy, lecz wójt (burmistrz, prezydent miasta) bądź podległe mu jednostki organizacyjne. To właśnie organ wykonawczy gminy posiada kompetencję do określenia wysokości opłat za dostęp do informacji publicznej. Na koniec Wojewoda Opolski zarzucił, iż wprowadzając uchwałą Nr XXV/229/08 z dnia 20 listopada 2008r. zmiany w § 116 Statutu, Rada Miejska w Głubczycach działała bez umocowania ustawowego i bezpodstawnie przypisała sobie kompetencję do ustalania wysokości opłat za dostęp do informacji publicznej w formie odrębnej uchwały, naruszając w tym zakresie uprawnienia burmistrza.

Strona 1/5