Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Ślusarczyk (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Hanna Raszkowska Sędzia WSA Adam Matuszak Protokolant Sekretarz sądowy Grzegorz Knop po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lutego 2011 r. sprawy ze skargi M. P. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie odmowy umorzenia postępowania w sprawie samowolnej nadbudowy budynku gospodarczego 1. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]"; 2. zasądza od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego na rzecz skarżącej M. P. kwotę 20 zł (słownie: dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; 3. orzeka, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu.
Decyzją z dnia "[...]", znak: "[...]", Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w "[...]", działając na podstawie art. 105 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm., dalej jako: k.p.a.), odmówił M. P. umorzenia prowadzonego postępowania administracyjnego w sprawie samowolnej nadbudowy budynku gospodarczego położonego na działce nr "[...]" przy ul. "[...]" w "[...]". W uzasadnieniu orzeczenia wskazał m.in., iż w trakcie przeprowadzonego postępowania ustalono, że M. P. jesienią "[...]" dokonała rozbiórki istniejącego dwuspadowego dachu na murowanym budynku gospodarczym. Następnie, w tym samym okresie w miejsce rozebranego wybudowała, bez projektu budowlanego i wymaganego pozwolenia na budowę, nowy dach jednospadowy. W związku z powyższym nałożono na inwestora obowiązek przedłożenia określonych dokumentów i oświadczeń w celu umożliwienia legalizacji samowolnej nadbudowy dachu. W wyznaczonym terminie M. P. nie wywiązała się z nałożonego obowiązku, co skutkowało wydaniem decyzji "[...]" o rozbiórce samowolnie nadbudowanego dachu jednospadowego. Decyzja ta została następnie uchylona w postępowaniu odwoławczym, a M. P., powołując się na powyższą okoliczność, zwróciła się o umorzenie postępowania. PINB wskazał, że zgodnie z art. 105 k.p.a. organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania jeżeli z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ może umorzyć postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz gdy nie jest to sprzeczne z interesem społecznym. W związku tym, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z powyższych przesłanek umorzenie postępowania administracyjnego jest niedopuszczalne. Stwierdził ponadto, że ustawa Prawo budowlane w wypadku stwierdzenia samowoli budowlanej dokładnie wskazuje organowi nadzoru budowlanego rozstrzygnięcia, jakie mogą zostać wydane w określonych sytuacjach, a wszelkie inne działania stanowiłyby naruszenie prawa.
W odwołaniu od decyzji z dnia "[...]" M. P. podniosła, że naprawa dachu na budynku gospodarczym miała charakter czynności niezbędnej, nie cierpiącej zwłoki i czynności tej nie można przypisać, że została dokonana z naruszeniem prawa i miała charakter samowoli budowlanej. W takiej sytuacji postępowanie administracyjne jest bezprzedmiotowe i zgodnie z przepisem art. 105 § 1 k.p.a. winno zostać umorzone.
Po rozpatrzeniu odwołania, Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego decyzją z dnia "[...]", Nr "[...]", utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu pierwszej instancji. Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia podał art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. i art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 156, poz. 1118). Podał, że zgodnie z art. 105 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe. Bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego, o której mowa wart. 105 § 1 k.p.a. oznacza, że brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, a wobec tego nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie jej co do istoty. W niniejszej sprawie nie występuje przesłanka bezprzedmiotowości ponieważ przedmiot i podmiot postępowania nadal istnieją. Podniósł, że zgodnie z normą art. 28 ustawy Prawo Budowlane legalne rozpoczęcie robót budowlanych uzależnione jest od posiadania ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budowę. Art. 48 Prawa budowlanego podtrzymuje zasadę, iż w przypadku zaistnienia samowoli budowlanej, właściwy organ nadzoru budowlanego nakazuje rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, będącego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budowę. Nakaz rozbiórki nie jest wydawany jedynie w sytuacji gdy zostanie dowiedzione, że budowa jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczególności z ustaleniami obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także, że nie narusza przepisów w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemożliwiającym doprowadzenie obiektu do stanu zgodnego z prawem. Wskazał, iż uchylając decyzję nakazującą rozbiórkę dachu i przekazując sprawę do ponownego rozpatrzenia nie miał na uwadze bezprzedmiotowości postępowania, a jedynie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 grudnia 2007 r., sygn. akt P 37/06. Powodem orzeczenia, przez organ pierwszej instancji, nakazu rozbiórki nadbudowanej części obiektu był między innymi fakt nie posiadania przez inwestora ostatecznej w dniu wszczęcia postępowania decyzji o warunkach zabudowy. Ze względu na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wymóg ten przestał obowiązywać, co oznacza, że inwestor może wystąpić do właściwego organu o wydanie decyzji o warunkach zabudowy nawet w trakcie postępowania toczącego się przed organami nadzoru budowlanego. PINB w "[...]" mając na uwadze przywołany wyżej wyrok Trybunału Konstytucyjnego winien pouczyć skarżącą o możliwości wystąpienia do właściwego organu o wydanie dokumentu potwierdzającego zgodność przedmiotowej samowoli z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym. Wystąpienie z takim wnioskiem będzie stanowiło dla organu pierwszej instancji podstawę do zawieszenia postępowania.