Dnia 22 września 2015 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Tadeusz Lipiński (spr.) Sędziowie sędzia WSA Beata Jezielska sędzia WSA Bogusław Jażdżyk Protokolant specjalista Wojciech Grabowski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 września 2015 roku sprawy ze skarg Spółki A i Spółki B na uchwałę Sejmiku Województwa z dnia "[...]" nr "[...]" w przedmiocie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla Województwa za lata 2011-2016 oddala skargi.
Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że w dniu 19 czerwca 2012r. Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego, działając na podstawie art. 14 ust. 1-9 i art. 14a ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 185, poz. 1243 ze zm., dalej też jako: "ustawa"), podjął uchwałę Nr XVIII/333/12 w sprawie uchwalenia Planu gospodarki odpadami dla województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2011-2016.
W dniu 13 marca 2013 r. spółki A i B, w ustawowym terminie, po uprzednim wezwaniu organu do usunięcia naruszenia prawa, zaskarżyły powyższą uchwałę, do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, domagając się stwierdzenia jej nieważności w całości. W obszernym uzasadnieniu strony skarżące podniosły, że spółka A prowadzi w A składowisko odpadów komunalnych. Aktualnie jest eksploatowana kwatera nr II tego składowiska. Jednak składowisko ma podlegać rozbudowie o kolejne, sąsiednie kwatery nr III, IV i V. Wyjaśniono, że na terenie składowiska spółka planuje realizację instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych (sortowania i kompostowania). Inwestycje będą stanowiły całość funkcjonalno-gospodarczą, tworząc zakład gospodarowania odpadów komunalnych, którego założeniem jest kompleksowa obróbka i unieszkodliwianie odpadów. Wskazano, że dla planowanych inwestycji w dniu 29 grudnia 2011r. wydane zostały decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Skarżące spółki zarzuciły, że mimo pozostawania w obrocie prawnym tych decyzji, żadna z wymienionych instalacji planowanych do realizacji nie została ujęta w przedmiotowym planie ani uchwale wykonawczej do tego planu, jako regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (dalej: "RIPOK"). Jedynie II kwatera składowiska została uwzględniona w tych aktach, jako instalacja do zastępczej obsługi Regionu Północno-Wschodniego.
W związku z tym strony skarżące zarzuciły, że z naruszeniem art. 14 ust. 6 pkt 5 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, plan nie formułuje kryteriów rozmieszczenia obiektów przeznaczonych do gospodarowania odpadami, podając jedynie informacje dotyczące mocy przerobowych. Poza tym w planie ujęte zostały tylko RIPOK, których budowa finansowana jest przez gminę z uwagi na wykonywane zadania własne lub ze środków Unii Europejskiej, co oznacza faworyzowanie konkretnych obiektów z uwagi na sposób ich finansowania i narusza zasady gospodarowania odpadami, w szczególności zasadę bliskości określoną w art. 9 oraz art. 14 ust. 1 i ust. 2 ustawy. Skarżące stwierdziły, że nieuzasadnione jest wożenie odpadów przez gminy zrzeszone w Związku Międzygminnym A (kilkadziesiąt kilometrów), gdy w pobliżu funkcjonuje składowisko odpadów i ma zostać zrealizowana instalacja do ich obróbki. W ocenie spółek podział województwa na 5 regionów w sposób całkowicie nieuzasadniony ogranicza możliwość racjonalnego korzystania przez gminy z najbliżej położonych instalacji. Zarzucono, że wbrew wymogom wynikającym z art. 1 ust. 1 ustawy w zw. z art. 3 pkt 50 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r., nr 25, poz. 150 ze zm.) oraz art. 74 ust. 1 i 2 Konstytucji RP, plan wprowadził nieracjonalny system gospodarki odpadami, który nie tylko zwiększy koszty obsługi mieszkańców, stwarzając możliwość wywołania konfliktów społecznych, ale także ograniczy możliwość prowadzenia działalności gospodarczej prywatnym przedsiębiorcom, w tym skarżącym spółkom. Podkreślono, że uwzględnienie w planie funkcjonowania Zakładu B z pominięciem instalacji skarżących, nie zapewnia zrównoważonego systemu gospodarki odpadami komunalnymi. Zaznaczono, że w planie został uwzględniony kosztowny, przeinwestowany ze środków publicznych "moloch", do którego - z naruszeniem zasady bliskości - będą przyjmowane odpady z całego regionu zamiast do położonych bliżej mniejszych instalacji, spełniających w tym samym stopniu normy ekologiczne i wymogi prawne. W ocenie skarżących przyjęcie takiego rozwiązania narusza art. 20, 32 i art. 31 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007r., Nr 50, poz. 331 ze zm.) wobec nieprzestrzegania zasady równości wobec prawa, niedyskryminacji w życiu gospodarczym, konkurencyjności gospodarki oraz swobody działalności gospodarczej, w tym wolności rynkowej. Strony podały, że zakład w Spytkowie jest planowany do realizacji na głównym zbiorniku wód podziemnych, co będzie skutkowało negatywnym oddziaływaniem na ten element środowiska naturalnego. Podniesiono również, że fakt, iż zakład w B został przewidziany, jako jedyny RIPOK w regionie obok zakładu w A unaocznia uległość organu uchwałodawczego wobec monopolistycznych zapędó Związku Międzygminnego - spółka C, który wykorzystując fakt otrzymania dotacji unijnych chce wyeliminować z rynku inne podmioty, w tym prywatne, działające w tej branży, zarządzające instalacjami do przetwarzania odpadów komunalnych.