Dnia 5 lipca 2011 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Janina Kosowska Sędziowie Sędzia WSA Tadeusz Lipiński (spr.) Sędzia WSA Alicja Jaszczak-Sikora Protokolant Specjalista Małgorzata Krajewska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 lipca 2011 roku sprawy ze skargi Gminy Miejskiej na postanowienie Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]", nr "[...]" w przedmiocie zawieszenia postępowania i rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego 1/ uchyla zaskarżone postanowienie oraz postanowienie Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia "[...]", nr "[...]"; 2/ zasądza na rzecz Gminy Miejskiej od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego kwotę 340 zł (trzysta czterdzieści złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; 3/ orzeka, że zaskarżone postanowienie nie podlega wykonaniu.
Z przekazanych Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Olsztynie akt sprawy wynika, że postanowieniem z dnia "[...]" Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego podjął z urzędu zawieszone postępowanie w sprawie zabezpieczenia odcinka zabytkowego muru znajdującego się na granicy działek nr "[...]" i "[...]" w obrębie ulicy A w związku z nie wystąpieniem stron (mimo wezwania) do sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego, którym było ustalenie właściciela lub współwłaścicieli spornego odcinka muru obronnego. Jednocześnie organ rozstrzygnął zagadnienie wstępne we własnym zakresie przyjmując, że współwłaścicielami spornego odcinka muru jest G. G. oraz Gmina A. W uzasadnieniu wskazano, że w sprawie zostało przeprowadzone postępowanie rozgraniczeniowe, w toku którego strony przedstawiły odmienne stanowiska co do przebiegu granic. W związku z tym, iż strony postępowania rozgraniczeniowego nie doszły do porozumienia w sprawie przebiegu granic, decyzją z dnia "[...]" Burmistrz Miasta umorzył postępowanie administracyjne rozgraniczenia nieruchomości. Jednocześnie na mocy postanowienia z dnia "[...]" w miejsce dotychczasowych stron - G. i R. S. wstąpił G. G., który na podstawie umowy notarialnej w dniu 25 sierpnia 2009r. nabył prawo użytkowania wieczystego gruntu oznaczonego jako działka nr "[...]" oraz prawo własności znajdujących się na tym gruncie nieruchomości budynków i budowli. Tym samym, jak wskazał organ, G. G. wszedł w prawa i obowiązki wiążące się z tą nieruchomością. Organ podał również, iż zarówno w księdze wieczystej działki nr "[...]", jak i w księdze wieczystej działki nr "[...]" nie ma zapisu o spornym odcinku muru. Jednocześnie organ I instancji nie posiada legitymacji procesowej do wystąpienia na drogę sądową, jedynie właściciele działek nr "[...]" i "[...]" mogą zwrócić się do sądu powszechnego o rozstrzygnięcie tej kwestii prawnej.
Zażalenie na postanowienie z dnia "[...]" złożył pełnomocnik Gminy Miejskiej, wnosząc o uchylenie pkt 2 postanowienia. W uzasadnieniu podniesiono, iż Gmina Miejska nie jest współwłaścicielem odcinka przedmiotowego muru, bowiem zarówno względy historyczne, jak i faktycznoprawne przemawiają za przyjęciem, iż sporny mur posadowiony jest na nieruchomości należącej obecnie do G. G.. Z dokumentów ustalających granice w 1965r. wynika jednoznacznie, iż mur jest usytuowany na działce nr "[...]". Od tego czasu nie dokonywano żadnych czynności powodujących zmianę granic, jak również nie przebudowywano ani nie rozbudowywano spornego odcinka muru. Tak więc zgodnie z prawem do G. G. należy obowiązek zabezpieczenia odcinka zabytkowego muru. Wynika to także z analizy dokumentów dotyczących nieruchomości byłej drożdżowni, które zostały dostarczone do organu.
Organ odwoławczy postanowieniem z dnia "[...]" uchylił zaskarżone postanowienie w części dotyczącej punktu 2 i rozstrzygnął zagadnienie wstępne przyjmując, że współwłaścicielami spornego odcinka przedmiotowego muru są Gmina Miejska oraz G. G. i spółka A. W uzasadnieniu wskazano, iż w związku z faktem, że G. G. nabył użytkowanie wieczyste działki nr "[...]", zobowiązanie, które spoczywało na G. i R. S. zostało automatycznie przejęte przez wymienionego. Ponadto biorąc pod uwagę treść normy art. 100 § 2 i 3 kpa organ I instancji był zobowiązany do rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego we własnym zakresie. Organ odwoławczy podniósł także, że nie udało się precyzyjnie ustalić lokalizacji spornego odcinka muru, a organ I instancji nie posiada legitymacji prawnej do zainicjowania postępowania sądowego, w wyniku którego ewentualnie można by było ten problem rozwiązać. Dlatego też przyjęcie współwłasności spornego muru dla potrzeb niniejszego postępowania wydaje się rozwiązaniem kompromisowym, a przez to najwłaściwszym. Podkreślono, iż sporny odcinek muru znajduje się na terenie zabytkowego układu urbanistycznego Starego Miasta wpisanego do rejestru zabytków, zatem Gmina Miejska winna być szczególnie zainteresowana utrzymaniem wskazanych budowli w należytym stanie technicznym. Podkreślono przy tym, iż Gmina Miejska podjęła już czynności zmierzające do zabezpieczenia muru od strony działki nr "[...]" przed dalszą degradacją. W związku zaś z tym, że sporny obiekt jest wspólnym dobrem i świadectwem historii, jak również dlatego, że dostęp do jego części jest możliwy jedynie od strony działki nr "[...]" oraz w istocie pełni on rolę ogrodzenia działki nr "[...]", uniemożliwiając dostęp na działkę osób trzecich, zasadnym było przyjęcie dla potrzeb niniejszego postępowania, że współwłaścicielami muru są też spółka A i G. G.