Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Hanna Raszkowska Sędziowie Sędzia WSA Beata Jezielska (spr.) Sędzia WSA Piotr Chybicki Protokolant St. sekretarz sądowy Grażyna Wojtyszek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 lutego 2016 r. sprawy ze skargi Wojewody na uchwałę Rady Miejskiej z dnia "[...]". nr "[...]" w przedmiocie zmiany uchwały w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad zabytkami na lata 2014-2018 stwierdza nieważność § 3 uchwały nr "[...]" Rady Miejskiej z dnia "[...]"w sprawie zmiany uchwały nr "[...]" z dnia "[...]" w sprawie przyjęcia Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2014 - 2018 dla Gminy .
Wojewoda reprezentowany przez r.pr. E. S.-W.- wniósł skargę na uchwałę Rady Miasta w S. z dnia 17 września 2015r. Nr [...] w sprawie zmiany uchwały Nr [...]. z dnia 25 czerwca 2015r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2014-2018 dla Gminy S., żądając stwierdzenia nieważności § 3 tej uchwały. W uzasadnieniu podniesiono, że z treści powołanego § 3 wynika, że Rada zastosowała przepisy właściwe dla aktów normatywnych zawierających przepisy powszechnie obowiązujące i określiła termin wejścia w życie uchwały w sposób przewidziany art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, tj. po upływie 14 dni od daty ogłoszenia uchwały w Dzienniku Urzędowym Województwa [...]. Podniesiono, że zgodnie z art. 87 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami gminne programy opieki nad zabytkami stanowią zespół postulatów zmierzających do zachowania znajdujących się na terenie gminy zabytków w jak najlepszym stanie, zapewnienia odpowiedniego wyeksponowania zabytków i zwiększenia ich atrakcyjności dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych. Jednak ich moc wiążąca ograniczona jest do organu wykonawczego, względnie podmiotów wewnątrz struktury organizacyjnej danej jednostki samorządowej. Postanowienia zawarte w takim programie nie mogą stanowić podstawy rozstrzygnięć władczych w stosunku do podmiotów znajdujących się na zewnątrz aparatu administracji publicznej. Istotną cechą jest ich dezaktualizacja, gdyż okres obowiązywania wynosi 4 lata (art. 87 ust. 1 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami), co także odróżnia je od aktów prawa miejscowego. Natomiast określony w art. 87 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wymóg ogłoszenia programu w wojewódzkim dzienniku urzędowym nie przesądza o powszechnie obowiązującym charakterze. W wojewódzkim dzienniku urzędowym ogłasza się bowiem także inne akty prawne, jeżeli tak stanowią przepisy szczególne (art. 13 pkt 10 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych), którym w tym przypadku jest art. 87 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Powołując się na stanowisko doktryny i orzecznictwo sądów administracyjnych wskazano, że program opieki nad zabytkami jednostek samorządu terytorialnego nie stanowi aktu prawa miejscowego. W związku z tym zapis § 3 o wejściu uchwały w życie od upływu 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa [...] rażąco narusza przepis art. 4 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych, bowiem uchwała powinna wejść w życie na zasadach ogólnych tj. z dniem podjęcia.
W odpowiedzi na skargę organ gminy uznał skargę w części za zasadną. Jednakże zdaniem organu naruszenie prawa nie ma charakteru rażącego. Wskazano, że gminne programy opieki nad zabytkami to inne akty normatywne, które nie stanowią aktu prawa miejscowego. Zatem ich wejście w życie może nastąpić na zasadach ogólnych, tj. z dniem podjęcia, ale przyjęcie w określony przez organ sposób nie narusza rażąco prawa. Podniesiono, że w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami brak jest wytycznych w ustawie, które zapewniałyby spójność uchwalania programów. Jednak art. 87 ust. 4 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wprowadza wymóg ogłoszenia programu w wojewódzkim dzienniku urzędowym i taki wymóg został zachowany w uchwale. Podniesiono, że organ podziela stanowisko Wojewody, że program opieki nad zabytkami nie stanowi aktu prawa miejscowego, jednak jego zaszeregowanie w systemie aktów normatywnych budzi wątpliwości. Przywołano w tym zakresie poglądy wyrażane w doktrynie. Powołano się także na okoliczność, ze wiele funkcjonujących w obrocie prawnym programów zawiera zaskarżony zapis. Zdaniem organu z uwagi na niejasny charakter norm zawartych w programach opieki nad zabytki w niniejszej sprawie nie doszło do rażącego naruszenia prawa, lecz do jego nieistotnego naruszenia.