Sprawa ze skargi na uchwałę Rady Gminy w K. w przedmiocie odrzucenia wniosku o przeprowadzenie referendum gminnego:~
Tezy

1. Sprawa budowy gimnazjum gminnego mieści się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy. Okoliczności, które - w ocenie Rady Gminy - każą negatywnie ocenić intencje inicjatorów referendum nie mogą być przedmiotem rozważań Sądu. Skoro bowiem spełnione zostały warunki formalne do przeprowadzenia referendum, to dalsze losy tej inwestycji mogą zostać rozstrzygnięte wyłącznie przez zastosowanie instytucji demokraci bezpośredniej, jaką jest referendum.

2. W myśl art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym /Dz.U. nr 88 poz. 985 ze zm./ wyrok sądu uwzględniający skargę zastępuje uchwałę organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Oznacza to, że sąd jest obowiązany, uwzględniając skargę, orzec o przeprowadzeniu referendum i zawrzeć w wyroku elementy uchwały, o których mowa w art. 9 ust. 2 tej ustawy.

3. Formułując pytanie referendum Sąd jest związany treścią wniosku o przeprowadzenie referendum /art. 17 ust. 1 in fine w zw. z art. 20 ust. 3 ustawy o referendum lokalnym/. Ewentualna modyfikacja pytania byłaby więc niedopuszczalna.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi Stanisława W. - pełnomocnika Grupy Inicjatywnej mieszkańców gminy K. na uchwałę Rady Gminy w K. z dnia 17 lipca 2002 r. (...) w przedmiocie odrzucenia wniosku o przeprowadzenie referendum gminnego:

I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości;

II. zarządza przeprowadzenie na wniosek mieszkańców referendum gminnego w sprawie budowy gimnazjum gminnego w K;

III. referendum polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na następujące pytanie: "Czy jesteś za budową gimnazjum gminnego w K?";

IV. ustala termin przeprowadzenia referendum na dzień 27 października 2002 r.;

V. ustala następujący wzór karty do głosowania, które to karty należy wydrukować na papierze koloru białego, jednostronnie w formacie A-5:

"KARTA DO GŁOSOWANIA

w referendum gminnym przeprowadzonym z inicjatywy grupy mieszkańców gminy K. zarządzonym przez Naczelny Sąd Administracyjny (...) na dzień 27 października 2002 r.

Czy jesteś za budową gimnazjum gminnego w K.?

TAK NIE

(...)

VI. ustala następujący kalendarz czynności związanych z przeprowadzeniem referendum:

- do 2 października 2002 r. - powołanie przez Radę Gminy w K. Gminnej Komisji ds. Referendum Lokalnego

- do 6 października 2002 r. - powołanie przez Gminną Komisję ds. Referendum Lokalnego obwodowych komisji ds. referendum lokalnego;

- do 6 października 2002 r. - podanie przez Wójta Gminy K. do wiadomości mieszkańców obwieszczeń o granicach i numerach obwodów głosowania oraz siedzibach obwodowych komisji ds. referendum lokalnego;

- do 13 października 2002 r. - udostępnienie spisów osób uprawnionych do udziału w referendum do publicznego wglądu;

- 27 października 2002 r. godz. 6.00-20.00 - głosowanie w referendum.

VII. zasądza od Rady Gminy w K. na rzecz Stanisława W. kwotę 10 (...) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie strona 1/4

Rada Gminy w K. uchwałą (...) z dnia 17 lipca 2002 r. odrzuciła wniosek mieszkańców o przeprowadzenie referendum gminnego w sprawie budowy gimnazjum w K. /rozbudowy budynku szkoły podstawowej w K. o segment dla gimnazjum/.

Skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego na tę uchwałę wniósł Stanisław W. - pełnomocnik Grupy Inicjatywnej mieszkańców gminy K. podnosząc, że Grupa Inicjatywna, powołana w celu przeprowadzenia referendum gminnego, spełniła wymagania proceduralne wynikające z ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym /Dz.U. nr 88 poz. 985 ze zm./ oraz zebrała odpowiednią ilość podpisów mieszkańców gminy K. Zgodność wniosku mieszkańców z przepisami powyższej ustawy została potwierdzona w protokole komisji powołanej ze składu Rady Gminy w K. w celu zbadania zgodności wniosku z ustawą o referendum lokalnym.

W odpowiedzi na skargę Przewodnicząca Rady Gminy w K. nie zajęła jednoznacznego stanowiska co do samej skargi, natomiast odniosła się krytycznie do inicjatywy referendum /kwestionującej potrzebę prowadzenia przedmiotowej inwestycji/ podnosząc, że stanowisko w przedmiocie rozbudowy budynku Szkoły Podstawowej w K. o segment dla gimnazjum wraz z modernizacją kotłowni gazowej oraz budową sali gimnastycznej zostało pozytywnie zaopiniowane na Sesji Rady Gminy w dniu 31 sierpnia 2001 r. Następnie na Sesji w dniu 17 listopada 2001 r. Rada Gminy podjęła uchwałę o nabyciu dwóch działek gruntu celem powiększenia działki szkolnej na potrzeby rozbudowy szkoły, a na Sesji w dniu 22 kwietnia 2002 r. o zaciągnięciu kredytu długoterminowego na ten cel. Poniesione zostały już koszty projektu budowlanego i zakupu nieruchomości pod inwestycję oraz rozpoczęto jej realizację.

Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę zważył, co następuje:

Zagadnienie referendum lokalnego reguluje najwyższy akt prawny o charakterze generalnym, jakim jest Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, która w art. 170 stanowi, że "Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego."

Zasady i tryb przeprowadzania referendum ustrojodawca pozostawił do uregulowania w drodze ustawy zwykłej. Obecnie obowiązuje w tej mierze ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym /Dz.U. nr 88 poz. 985 ze zm./, która zastąpiła poprzednio obowiązującą ustawę z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym /Dz.U. 1996 nr 84 poz. 386/.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy o referendum lokalnym mieszkańcy jednostki samorządu terytorialnego jako członkowie wspólnoty samorządowej wyrażają w drodze głosowania swoją wolę co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki lub w sprawie odwołania organu stanowiącego tej jednostki. Ust. 2 tego przepisu stanowi zaś, że referendum polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytanie lub pytania w zakresie spraw określonych w ust. 1 albo na dokonaniu wyboru pomiędzy zaproponowanymi rozwiązaniami.

Strona 1/4