Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Laskowska-Pietrzak (sprawozdawca) Sędziowie Sędzia NSA Jerzy Marcinowski Sędzia WSA Joanna Cylc-Malec po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 26 października 2021 r. sprawy ze skargi M. G. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] r., nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz decyzję Burmistrza Miasta B. z dnia [...] r., nr [...]
Decyzją z dnia [...] r., nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej także jako: SKO) po rozpatrzeniu odwołania M. G. (dalej także jako: skarżąca) od decyzji wydanej przez Burmistrza Miasta B. (dalej także jako: Burmistrz) z dnia [...] r. znak: [...] w sprawie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego wnioskowanego na córkę P. G. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.
Rozstrzygnięcie organu zostało wydane w oparciu o następujący stan faktyczny i prawny.
Organ pierwszej instancji w uzasadnieniu swojej decyzji stwierdził, że skarżąca spełnia warunki dotyczące niepełnosprawności osoby wymagające opieki i faktycznego sprawowania opieki nad córką. Odmowa przyznania świadczenia nastąpiła z uwagi na wystąpienie negatywnej przesłanki z art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2020, poz. 111, dalej: u.ś.r.) - tj. skarżącej przysługuje prawo do emerytury.
W odwołaniu od powyższej decyzji skarżąca zaznaczyła, że otrzymuje emeryturę w kwocie [...]zł netto, zaś świadczenie pielęgnacyjne wynosi [...] zł netto.
Organ drugiej instancji podzielił stanowisko Burmistrza. Stwierdził, że skarżąca pobiera emeryturę, a jest to okoliczność wykluczająca możliwość przyznania przedmiotowego świadczenia z uwagi na treść art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r.
Skargę od powyższej decyzji wywiodła M. G., która zarzuciła, że zastosowana wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r. narusza zasadę równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Wniosła o uchylenie lub zmianę decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie zważył, co następuje.
Skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem prawa skutkującym koniecznością jej uchylenia. Z uwagi na to, że uchybieniami dotknięta jest także decyzja wydana w I instancji, należało uchylić również i tą decyzję, działając w oparciu o art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2019 r., poz. 2325, dalej: p.p.s.a.).
Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do wykładni art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r.
Nie zasługuje na aprobatę uznawanie za bezwzględną przeszkodę prawną dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego okoliczność ustalonego prawa do emerytury pobieranej przez skarżącą.
Należy zwrócić uwagę na potrzebę uzupełniania wykładni językowej przepisu wynikami wykładni systemowej i funkcjonalnej z uwagi na to, że zastosowanie dyrektyw funkcjonalnych i systemowych może doprowadzić do odrzucenia rezultatów jednoznacznej wykładni językowej (por. m. in. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 20 lutego 2019 r. w sprawie o sygn. akt II SA/Go 83/18, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 14 września 2021, w sprawie o sygn. akt II SA/Lu 441/21).
Jak trafnie zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 30 kwietnia 2020 r., sygn. akt I OSK 1546/19, wykładnia art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r. winna także uwzględniać kontekst historyczny pojawienia się przepisu w systemie prawa i ten kontekst historyczny przesądza o konieczności zastosowania reguł wykładni systemowej i funkcjonalnej. W dacie uchwalania ustawy o świadczeniach rodzinnych wysokość świadczenia pielęgnacyjnego była niższa niż najniższe wysokości świadczeń wyłączających prawo do tego świadczenia. Tym samym wyłączenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, którego celem jest zrekompensowanie osobie strat, jakie ponosi w związku z rezygnacją z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, było uzasadnione i zgodne z systemem aksjologicznym wyrażonym w Konstytucji RP. W przypadku osób, o których mowa w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a u.ś.r., wyłączenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego było konsekwencją posiadania źródła utrzymania, którego wysokość przewyższała pierwotnie wysokość świadczenia pielęgnacyjnego. Taka relacja ekonomiczna przedmiotowych świadczeń utrzymywała się do 1 maja 2014 r., kiedy to świadczenie pielęgnacyjne wzrosło do 800 złotych i stało się nieznacznie wyższe od najniższej emerytury, a następnie było waloryzowane. W 2021 r. świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości 1 971 złotych miesięcznie, natomiast w 2020 r. - w roku złożenia wniosku - wynosiło 1 830 złotych miesięcznie. W tym miejscu należy podkreślić, że skarżącej przysługuje emerytura w wysokości [...] zł.