Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Marta Laskowska-Pietrzak Sędziowie Sędzia WSA Grzegorz Grymuza, Sędzia WSA Bogusław Wiśniewski (sprawozdawca) Protokolant Referent stażysta Natalia Kopiś po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 5 września 2019 r. sprawy ze skargi A. Z. na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] stycznia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych I. oddala skargę; II. przyznaje adwokatowi M. C. od Skarbu Państwa (Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie) kwotę [...]zł (dwieście dziewięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, w tym [...] zł (pięćdziesiąt pięć złotych dwadzieścia groszy) należnego podatku od towarów i usług.
We wniosku z dnia [...] listopada 2018r. A. Z. domagał się potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Jako uzasadnienie wniosku podał, że wyrokiem z dnia [...] 1982r. został skazany za uchylanie się od służby w jednostce zmilitaryzowanej, ponadto [...] 1982 roku uczestnicząc w manifestacji w L. został pobity przez ZOMO i w związku z tym przebywał w szpitalu, następnym razem został zatrzymany po godzinie 22:00 przez ZOMO i zawieziony na izbę wytrzeźwień. Wskazał również, że przed wydaniem wyroku w wyżej opisanej sprawie był bity i kopany w brzuch na posterunku Milicji Obywatelskiej w N.
Decyzją z dnia [...] stycznia 2019r. Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych odmówił wnioskodawcy potwierdzenia żądanego statusu. Organ, wyjaśnił, że zgodnie art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 marca 2015r. o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych ( Dz. U z 2015r. poz. 693 ) działaczem opozycji antykomunistycznej jest osoba, która w okresie od dnia 1 stycznia 1956 r. do dnia 4 czerwca 1989 r., łącznie przez co najmniej 12 miesięcy prowadziła, w ramach struktur zorganizowanych lub we współpracy z nimi, zagrożoną odpowiedzialnością karną działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce. Do okresu 12 miesięcy, o którym mowa w ust. 1 nie wlicza się okresów działalności w ramach niezależnego ruchu związkowego lub niezależnego ruchu studenckiego, prowadzonej w okresie od dnia 31 sierpnia 1980 r. do dnia 12 grudnia 1981r. Natomiast zgodnie z art. 3 ustawy osobą represjonowaną z powodów politycznych jest osoba, która w okresie od dnia 1 stycznia 1956 r. do dnia 31 lipca 1990 r.: 1) przebywała w: a) więzieniu łub innym miejscu odosobnienia na terytorium Polski na mocy wyroku wydanego w latach 1956-1989 albo bez wyroku jednorazowo przez okres dłuższy niż 48 godzin lub wielokrotnie przez łączny okres dłuższy niż 30 dni, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce, b) ośrodku odosobnienia na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.) za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce; 2) przez okres powyżej 30 dni pełniła zasadniczą służbę wojskową lub czynną służbę wojskową w ramach ćwiczeń wojskowych, do której odbycia została powołana z przyczyn politycznych za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce; 3) brała udział w wystąpieniu wolnościowym na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce i w związku z tym: a) na skutek działania wojska, milicji lub organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 5 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz. U. z 2014 r. poz. 1075), zwanych dalej "organami bezpieczeństwa państwa", poniosła śmierć, doznała uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia na okres dłuższy niż 7 dni, b) była inwigilowana przez organy bezpieczeństwa państwa i podjęto wobec niej bezprawne działanie polegające na popełnieniu na jej szkodę przestępstwa lub wykroczenia, c) była pozbawiona możliwości wykonywania swojego zawodu, d) została z nią rozwiązana umowa o pracę, e) została relegowana z uczelni wyższej lub innej szkoły, f) była objęta zakazem publikacji przez Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, wojewódzki lub miejski urząd kontroli prasy, publikacji i widowisk albo Główny Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk lub okręgowy urząd kontroli publikacji i widowisk przez okres dłuższy niż jeden rok; 4) była poszukiwana listem gończym, oskarżona lub skazana za popełnienie przestępstwa lub wielokrotnie skazywana za popełnienie wykroczenia, za działalność na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce. Zdaniem organu żadna z przedstawionych przez wnioskodawcę okoliczności nie stanowi przesłanki o jakiej mowa w powołanych przepisach. Zwrócił uwagę, że według uzasadnienia wyroku Wojskowego Sądu Garnizonowego skazującego go na rok pozbawienia wolności w związku z samowolnym porzuceniem pracy wnioskodawca powoływał się na zły stan zdrowi, który nie pozwolił mu na pracę jako robotnik sieciowy, zajmujący się montażem słupów sieci linii wysokiego napięcia. Zakład pracy zaproponował mu pracę na terenie L. na co jednak nie wyraził zgody i porzucił pracę. Oznacza to, że pobudki porzucenia pracy nie były związane z działalnością na rzecz walki z komunizmem. Powodem do przyznania statusu osoby represjonowanej nie może być zwolnienie wnioskodawcy z pracy w związku z uczestniczeniem w manifestacji, o czym mówi art. 3 pkt 3 lit. d ustawy, skoro doszło do porzucenia pracy. Organ zwrócił uwagę, że wyrok, który został obwieszczony publicznie mógł stanowić dla wnioskodawcy niekomfortową sytuację, lecz nie jest to przesłanka która spełnia warunki do przyznania statusu osoby represjonowanej. Odnosząc się do okoliczności pobicia w dniu 3 maja 1982 r. przez ZOMO, w wyniku czego miał doznać urazu głowy oraz utracił przytomność, organ podał, że istnieje jedynie wzmianka o jednodniowym pobycie w Oddziale Chirurgii Urazowej. Brak jest materiałów potwierdzających w jakich okolicznościach został pobity i uznania, że było to związane z udziałem w manifestacji. Organ zaznaczył przy tym, że przesłanką, która powinna być spełniona, jest uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia trwający powyżej 7 dni, natomiast materiał dowodowy nie wskazuje na taką okoliczność. Według organu nie ma także podstaw do przyznania wnioskodawcy statusu działacza opozycji antykomunistycznej. Nigdy bowiem nie podnosił, aby prowadził działalność opozycyjną.