Osoby korzystające z pomocy są obowiązane w myśl art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60/ do współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji, co oznacza, że nie powinny pozostawać bezczynne w razie istnienia możliwości poprawy sytuacji bytowej w drodze własnych działań.
Okolicznością świadczącą o współdziałaniu w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej jest m.in. zarówno poszukiwanie pracy, jak i odbywanie przyuczenia do zawodu lub szkolenia w celu przekwalifikowania, bądź podejmowanie starań o uzyskanie bądź ponowne nabycie statusu bezrobotnego, a także starań o zaliczenie do jednej z grup inwalidzkich.
uchyla zaskarżoną decyzję.
Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Ł. odmówił Małgorzacie D. przyznania zasiłku okresowego w styczniu 1996 r., powołując się na brak współudziału w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej. Ustalono, iż Małgorzata D. zamieszkuje z mężem i trojgiem dzieci. Źródło utrzymania rodziny stanowią: wynagrodzenie wnioskodawczyni w wysokości 313,28 zł, alimenty w kwocie 100 zł na dziecko z pierwszego związku, zasiłek rodzinny na troje dzieci w wysokości 63 zł, dobrowolne alimenty rodziców męża w kwocie 100 zł i zasiłek okresowy z MOPS w wysokości 150 złotych.
Mąż wnioskodawczyni jest bezrobotny, zarejestrowany został w Rejonowym Urzędzie Pracy od 1.02.1991 r. MOPS wręczył mężowi wnioskodawczyni skierowanie do Inżynierii Miejskiej, gdzie zaproponowano mu etat gospodarza domu /11.12.1995 r./. Ofertę tę Zbigniew D. odrzucił, co wskazuje, że nie był zainteresowany podjęciem pracy i możliwością poprawy sytuacji finansowej rodziny.
W odwołaniu od tej decyzji Małgorzata D. podniosła, iż organ pomocy społecznej winien przyznać zasiłek okresowy, gdyż dochód pięcioosobowej rodziny wynosi 726,28 zł /145,26 zł brutto na jedną osobę w rodzinie/.
Wojewoda Ł. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu podniesione zostało, iż zgodnie z art. 1 ust. 3 ustawy /z dnia 29 listopada 1990 r./ o pomocy społecznej /t.j. Dz.U. 1993 nr 13 poz. 60/ osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej zobowiązane są do współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Podstawowym elementem takiego współudziału jest wykazywanie aktywności zmierzającej do rozwiązania zaistniałych problemów materialnych i życiowych we własnym zakresie /np. poprzez podjęcie jakiejkolwiek pracy w przypadku bezrobocia/, a także niedopuszczenie - z własnej winy - do dalszego pogorszenia trudnej sytuacji materialnej i życiowej swojej rodziny. Zasadniczym celem pomocy społecznej jest bowiem umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia /art. 1 ust. 1 ustawy/.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że osoby korzystające z pomocy są obowiązane w myśl art. 1 ust. 3 cytowanej ustawy do współudziału w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji, co oznacza, że nie powinny pozostawać bezczynne w razie istnienia możliwości poprawy sytuacji bytowej w drodze własnych działań. Okolicznością świadczącą o współdziałaniu w celu przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej jest m.in. zarówno poszukiwanie pracy, jak i odbywanie przyuczenia do zawodu lub szkolenia w celu przekwalifikowania, bądź podejmowanie starań o uzyskanie lub ponowne nabycie statusu bezrobotnego, a także starań o zaliczenie do jednej z grup inwalidzkich.
Uwzględnił jednak skargę z przyczyn procesowych. Na organie administracji państwowej ciąży bowiem obowiązek wyczerpującego i wszechstronnego zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego sprawy /art. 7, art. 77 par. 1 Kpa/, przy czym okoliczność faktyczna może być uznana za udowodnioną jedynie wtedy, gdy strona miała możliwość wypowiedzenia się co do przeprowadzonych dowodów /z wyjątkiem określonym w art. 10 par. 2 Kpa/ - art. 81 Kpa.
Organ odwoławczy nie przeprowadził postępowania wyjaśniającego, które pozwoliłoby na ocenę, czy skarżąca nie wykazała się aktywnością w rozwiązywaniu problemów bytowych rodziny. W szczególności nie wyjaśniono dostatecznie kwestii dotyczących stanu zdrowia męża skarżącej, przyczyn odmowy przyjęcia proponowanej mu pracy, jego aktywności w poszukiwaniu zatrudnienia. Dopiero wtedy będzie można odpowiedzieć na pytanie, czy ubiegający się o pomoc społeczną podejmuje we własnym zakresie kroki zmierzające do rozwiązania jego trudnej sytuacji życiowej.