Wyliczenie powodów uzasadniających udzielenie pomocy społecznej zawarte w art. 3 ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej /Dz.U. 1998 nr 64 poz. 414 ze zm./, nie jest wyliczeniem o charakterze zamkniętym. Ustalenie czy istnieje powód udzielenie pomocy społecznej należy do obowiązków organów orzekających na podstawie samodzielnej oceny zaistniałych okoliczności.
Pogląd ten pozostaje w zgodności z przepisami art. 2 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, w myśl którego rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielanie pomocy, a świadczenie pomocy społecznej powinno służyć również umacnianiu rodziny.
Nawet w przypadku, gdy występują ustawowe przesłanki, uzasadniające ograniczenie świadczeń pomocy społecznej do niezbędnego minimum lub odmowę ich przyznania /art. 6 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej/ od nowa taka /bądź ograniczenie rozmiaru świadczeń pomocy społecznej/ nie powinna prowadzić - w myśl przepisu art. 6 ust. 2 tej ustawy do "pogorszenia sytuacji osób, będących na utrzymaniu danej osoby".
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu na rozprawie sprawy ze skargi Dariusza O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w P. z dnia 5 czerwca 1998 r. (...) w przedmiocie odmowy przyznania zasiłku celowego z pomocy społecznej - uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w D. z dnia 8 maja 1998 r. (...); (...).
Po rozpatrzeniu odwołania Dariusza O., decyzją z dnia 5 czerwca 1998 r., (...), Samorządowe Kolegium Odwoławcze w P. utrzymało w mocy decyzję Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w D. z dnia 8 maja 1998 r., (...) w sprawie odmowy przyznania pomocy w formie zasiłku celowego.
W uzasadnieniu wymienionej decyzji organu drugiej instancji podano, że celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenia trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne środki, możliwości i uprawnienia, jednakże potrzeby osoby i rodziny korzystającej z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej. Organ odwoławczy wyjaśnił, że "jak powszechnie wiadomo", środki na pomoc społeczną, są ograniczone, co powoduje uwzględnianie przez organy pomocy społecznej hierarchii potrzeb wszystkich osób ubiegających się o tę pomoc, oraz zasobów środków, którymi dysponują na te cele w ciągu roku budżetowego.
W ocenie organu odwoławczego, sytuacja rodziny Dariusza O. nie należy do łatwych, jednakże organ pierwszej instancji jest w stanie przyznać pomoc na pokrycie tylko najpilniejszych i najbardziej podstawowych potrzeb.
Dariusz O. zaskarżył wymienioną decyzję organu drugiej instancji, do Naczelnego Sądu Administracyjnego, i wniósł o jej uchylenie oraz o uchylenie utrzymanej nią w mocy decyzji organu pierwszej instancji. Skarżący wskazał, że decyzja organu drugiej instancji jest niezgodna z prawem, gdyż nie występował o przyznanie zasiłku celowego, lecz o przyznanie pomocy finansowej "do środków do życia". Skarżący podniósł, że zgodnie z obowiązującymi przepisami pomoc społeczna przysługuje osobom najbiedniejszym, podczas gdy on sam utrzymuje sześcioosobową rodzinę, a zarobki maksymalnie sięgają 1.053,10 zł miesięcznie z dodatkiem rodzinnym. Skarżący wskazał, że po opłaceniu stałych świadczeń, nie wystarcza pieniędzy na wyżywienie rodziny.
W odpowiedzi na skargę, organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko z uzasadnienia zaskarżonej decyzji.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
W sprawie niniejszej jest bezsporne, że dochód rodziny skarżącego, składającej się z sześciu osób /w tym czworo dzieci, w wieku od 4 miesięcy do 8 lat/ nie przekraczał wysokości dochodu uprawniającego do świadczeń z pomocy społecznej. Zgodnie bowiem z obwieszczeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 6 lutego 1998 r. w sprawie wskaźników waloryzacji i kwot po waloryzacji oraz wysokości świadczeń z pomocy społecznej od dnia 1 marca oraz od dnia 1 września 1998 r. /M.P. nr 5 poz. 90/, od dnia 1 marca 1998 r., wysokość dochodu uprawniającą do świadczeń z pomocy społecznej, nie przekracza: na pierwszą osobę w rodzinie - 302 zł, na drugą i dalsze osoby w rodzinie powyżej 15 lat - 213 zł i na każda osobę w rodzinie poniżej 15 lat - 152 zł. Wysokość dochodu rodziny skarżącego uprawniająca do świadczeń z pomocy społecznej wynosiła więc 1.123 zł, podczas gdy rzeczywisty dochód tej rodziny wynosił 1.053,10 zł, jak to trafnie ustalono w toku postępowania przed organem pierwszej instancji /"aktualizacja wywiadu u osoby i rodziny korzystającej z pomocy", który to dokument dołączony został do akt administracyjnych sprawy niniejszej/.