Sprawa ze skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Ł. z 21 czerwca 1999 r. (...) w przedmiocie zatwierdzenia Statutu Samodzielnego Publicznego ZOZ Ośrodka Medycyny Pracy w S.
Tezy

1. Analogia jako metoda wykładni, mająca służyć ustaleniu usytuowania kompetencji do tworzenia, na szczeblu samorządu województwa, samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i w konsekwencji do zatwierdzania ich statutów, w nawiązaniu do odrębnych i w różnym zakresie odmiennych regulacji ustrojowych na szczeblu gminy i powiatu, nie może być uznana za metodę dopuszczalną i jej wyniki nie mogą stanowić podstawy do uznawania, że uchwała właściwego organu określonej jednostki samorządu narusza prawo i to w sposób istotny. Oparte na analogii domniemania, nawet gdyby byty słuszne, jak ocenia je organ nadzoru, nie mogą stanowić podstawy prawnej rozstrzygnięcia nadzorczego stwierdzającego nieważność uchwały organu samorządu z powodu naruszenia prawa /i to istotnego/.

2. Przepis art. 41 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa /Dz.U. nr 91 poz. 576/, odmiennie niż ustawa o samorządzie gminnym i ustawa o samorządzie powiatowym, generalną klauzulę właściwości rady gminy z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ i brak takiej w ustawie o samorządzie powiatowym, zastąpił klauzulą odnoszącą się do zarządu województwa, wprowadzającą domniemanie właściwości zarządu województwa we wszystkich sprawach należących do samorządu województwa, nie zastrzeżonych na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Zarządu Województwa Ł. na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Ł. z 21 czerwca 1999 r. (...) w przedmiocie zatwierdzenia Statutu Samodzielnego Publicznego ZOZ Ośrodka Medycyny Pracy w S. - uchyla rozstrzygnięcie nadzorcze; (...).

Uzasadnienie strona 1/6

Zarząd Województwa Ł. uchwałą (...) z 17 maja 1999 r. w sprawie zatwierdzenia Statutu Samodzielnego Publicznego ZOZ Ośrodka Medycyny Pracy w S., na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej /Dz.U. nr 91 poz. 408 ze zm./ i art. 47 ust. 1 i ust. 2 oraz art. 98 ustawy z dnia 13 października 1998 r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną /Dz.U. nr 133 poz. 872 ze zm./ w związku z rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 23 listopada 1998 r. w sprawie wykazu samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz jednostek samorządu terytorialnego właściwych do przejęcia uprawnień organu, który je utworzył /Dz.U. nr 145 poz. 941 ze zm./, zatwierdził w par. 1 Statut Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej, pod nazwą Ośrodek Medycyny Pracy, stanowiący załącznik do uchwały. W par. 2 Statutu wskazano, że organem założycielskim Ośrodka jest samorząd województwa, w imieniu którego działa Zarząd Województwa Ł., a Ośrodek posiada osobowość prawną.

Wojewoda Ł. rozstrzygnięciem nadzorczym z 21 czerwca 1999 r. (...), na podstawie art. 82 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa /Dz.U. nr 91 poz. 576/, stwierdził nieważność przedmiotowej uchwały Zarządu Województwa Ł.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia wskazał, że uchwała została podjęta przez Zarząd Województwa z naruszeniem zasad dotyczących określenia kompetencji poszczególnych organów samorządu województwa. To samo naruszenie zasad kompetencji organów znajduje ponadto odzwierciedlenie w par. 2 ust. 2 Statutu, stwierdzającym, iż imieniu organu założycielskiego Zakładu działa Zarząd Województwa. Zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej, statut publicznego zakładu opieki zdrowotnej zatwierdza organ, który utworzył zakład. Cytowana ustawa w poszczególnych przepisach używa zamiennie określenia "organ, który utworzył zakład" bądź "podmiot, który utworzył zakład". Bezsporne jest, że tym podmiotem jest samorząd województwa. Przepisy prawa nie określają wprost, który z organów samorządu wykonuje kompetencje "organu założycielskiego". Mając jednak na uwadze to, że akt założenia zakładu jest aktem stanowiącym, kompetencję w tym zakresie powinien posiadać sejmik województwa, który, zgodnie z art. 16 ustawy o samorządzie województwa, jest organem stanowiącym. Przepis ten nie jest tylko ogólną deklaracją i z tego powodu zadania sejmiku określone w art. 18 powołanej ustawy nie mogą być oceniane w oderwaniu od art. 16 ust. 1. Przepis art. 18 pkt 20 stanowi, że do zadań sejmiku należy podejmowanie uchwał w sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji sejmiku. Tym samym, tak istotny akt jak utworzenie samodzielnego zakładu opieki zdrowotnej należy, zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa w związku z powołanymi przepisami o zakładach opieki zdrowotnej, do kompetencji sejmiku. Za stanowiskiem, że kompetencje organu założycielskiego wykonuje sejmik, przemawia interpretacja porównawcza i celowościowa przepisów ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Ustawa ta wymienia różne kompetencje podmiotu, który utworzył zakład, wśród których do najważniejszych należą, wymienione w art. 36, takie kompetencje, jak tworzenie, przekształcanie i likwidacja. Przepis ten nie rozróżnia organów założycielskich w stosunku do samodzielnych zakładów i do zakładów prowadzonych w formie jednostki budżetowej lub zakładu budżetowego. Z przepisów art. 18 i art. 19 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych /Dz.U. nr 155 poz. 1014/ wynika, że tworzenie, przekształcenie i likwidacja jednostki budżetowej i zakładu budżetowego należy do kompetencji organu stanowiącego, czyli w przypadku samorządu województwa - do sejmiku województwa. Tym samym należy przyjąć, mając na względzie przepisy art. 8 i art. 36 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, że uprawnienia podmiotu, który utworzył zakład, wykonuje sejmik, gdyż nie można założyć, by wolą ustawodawcy było, aby uprawnienie organu założycielskiego w stosunku do "podstawowych" jednostek służby zdrowia, jakimi są zakłady, wykonywał nie sejmik, lecz zarząd województwa.

Strona 1/6