1. Przepis art. 24 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym /t.j. Dz.U. 1996 nr 13 poz. 74 ze zm./ nie daje ani radnemu, ani też mieszkańcom gminy prawa domagania się włączenia do składu konkretnej komisji określonej osoby /osób/ - tegoż radnego, innych radnych, osób spoza rady - zabezpieczonego możliwością ochrony tego prawa na drodze sądowej.
2. Nie ma racjonalnych i prawnych podstaw odmowa udostępnienia zainteresowanym osobom protokółów z jawnej sesji rady gminy, przeciwnie rola mieszkańców gminy jako jej najwyższej władzy sprawia, że materiały obrad sesji powinny być udostępniane.
3. Prowadzenie zbioru przepisów gminnych do powszechnego wglądu jest ustawowym obowiązkiem urzędu gminy, odmowa udostępnienia treści uchwał oznacza niewykonanie nakazanych prawem czynności.
Henryk R. w dniu 2 lipca 1996 r. wniósł do sądu administracyjnego skargę, w której domagał się nakazania Radzie Gminy w L. udostępnienia mu treści uchwał, a z ostrożności procesowej wnosił także o unieważnienie uchwał tejże Rady z dnia 30 stycznia 1996 r. i 28 grudnia 1995 r. (...).
Wezwany przez sąd do ustalenia numerów skarżonych uchwał, skarżący odpowiedział w piśmie z dnia 10 lipca 1996 r., że jest to niemożliwe z uwagi na odmowę Przewodniczącego Rady Gminy w L. udostępnienia mu ich treści, a tym samym także numeracji. Podniósł, że odmowa udostępnienia treści uchwał narusza konstytucyjną zasadę równości obywateli. Skarżący ma prawo znać treść uchwał rady i ma prawo wglądu do protokołów z jawnych sesji rady jako obywatel i jako sołtys sołectwa L. Uchwały z dnia 28 grudnia 1995 r. narażają gminę na straty finansowe, a uchwały z dnia 30 stycznia 1996 r. naruszają prawa wspólnoty sołeckiej przez pozbawienie wybranych przez nich radnych możliwości pracy w komisjach rady, a tym samym możliwości reprezentowania i zabezpieczania interesów znaczącej grupy mieszkańców gminy - członków jednostki pomocniczej.
Rada Gminy w L. w odpowiedzi na skargę wnosiła o odrzucenie skargi, ewentualnie o jej oddalenie. (...)
Podniosła, że Henryk R. nie wskazał skonkretyzowanego uprawnienia, które generalnie, wszystkimi uchwałami podjętymi na sesjach odbytych we wspomnianych datach, zostało naruszone. Każda uchwała podjęta na tych sesjach podlegała ogłoszeniu na tablicy ogłoszeń w urzędzie Gminy, co zostało uczynione, a następnie odnotowane i potwierdzone przez sekretarza gminy. Przepis prawa nie wymaga szczególnego sposobu podawania treści uchwał do publicznej wiadomości, zatem brak podstaw do powoływania się przez skarżącego na nieznajomość ich treści.
Ponadto zarówno skarżący, jak i jego dwaj synowie są obecni na sesjach rady, znają porządek obrad i treść podejmowanych uchwał, mimo braku zgody radnych nagrywają posiedzenia, wykorzystując fragmenty nagrań do szykanowania radnych, członków zarządu i pracowników urzędu. Każda z uchwał została podjęta zgodnie z kompetencjami rady i ogłoszona zgodnie z prawem, więc nie można powoływać się na ich nieznajomość i wnosić o nakazanie ich udostępnienia.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 101 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym, skargę do sądu administracyjnego na uchwałę organu gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej może wnieść każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały tą uchwałą naruszone. Skargę wnosi się po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia prawa. Nie jest to zatem skarga, którą wnosi się "na wszelki wypadek", z ostrożności procesowej. Wnosząc ją należy wykazać spełnienie warunku formalnego, jakim jest uprzednie, bezskuteczne wezwanie do usunięcia naruszenia prawa oraz wykazać naruszenie skonkretyzowanego, opartego na prawie, interesu lub uprawnienia. Skarżący wnosił o unieważnienie, bez wskazania numerów i tylko ogólnie przedmiotu, uchwał podjętych przez Radę Gminy w L. na sesjach w dniach 28 grudnia 1995 r. i 30 stycznia 1996 r. oraz o nakazanie udostępnienia treści uchwał poprzez wgląd do protokołów z sesji.