Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Tadeusz Kiełkowski (spr.) Sędziowie : WSA Małgorzata Łoboz WSA Iwona Niżnik-Dobosz Protokolant : starszy sekretarz sądowy Dorota Solarz po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 czerwca 2018 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w W. na uchwałę Nr VII/81/15 Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 27 maja 2015 r. w sprawie określenia zasad realizacji przez Gminę Skawina inwestycji związanych z budową sieci wodociągowych i kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Skawina stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości.
Pismem z dnia 12 lutego 2018 r. Prokurator Rejonowy w Wieliczce, powołując się na art. 8, art. 50 § 1 i art. 52 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie skargę na uchwałę Nr VII/81/15 Rady Miejskiej w Skawinie z dnia 27 maja 2015 r. w sprawie określenia zasad realizacji przez Gminę Skawina inwestycji związanych z budową sieci wodociągowych i kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Skawina. Prokurator zarzucił zaskarżonej uchwale naruszenie art. 7 ust. 1 pkt 3 oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1875) poprzez uznanie, że przepisy te stanowią podstawę prawną nałożenia w drodze uchwały rady miejskiej obowiązku ponoszenia opłat za podłączenie nieruchomości do urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych. W związku z tym zarzutem, powołując się na art. 147 § 1 p.p.s.a., Prokurator wniósł o stwierdzenie nieważności zaskarżonej uchwały.
W uzasadnieniu skargi Prokurator wskazał w szczególności, że zaskarżona uchwała w § 4 nakłada na mieszkańców Gminy Skawina obowiązek budowy przyłącza wodociągowego i kanalizacyjnego na ich własny koszt, zaś w § 5 pkt 2.3, a także pkt 3.2. zobowiązuje właścicieli posesji do zapewnienia realizacji instalacji elektrycznej i przewodu kanalizacji grawitacyjnej na odcinku od budynku do pompowni. Powołane przez Radę Miejską w Skawinie przepisy nie mogą stanowić podstawy do nałożenia w drodze uchwały Rady Miejskiej obowiązku ponoszenia opłat za podłączenie do gminnych (miejskich) sieci wodociągowych oraz kanalizacyjnych. Zaskarżona uchwała stanowi akt prawa miejscowego, gdyż nosi znamiona tego rodzaju aktu prawnego, tzn. posiada cechy ogólności, generalności, abstrakcyjności. Określa adresata poprzez wskazanie jego cech, nie wymieniając go z nazwy (osoba ubiegająca się o przyłączenie do sieci), dyspozycja określa postępowanie adresata i ma zastosowanie do wielu powtarzalnych okoliczności, stanowi podstawę do zapewnienia na własny koszt realizacji budowy przyłącza wodociągowego oraz kanalizacyjnego przez osobę ubiegającą się o przyłączenie do sieci. W aktualnym stanie prawnym jedyną legalną drogą uzyskania środków do budżetu gminy związanych z uczestnictwem właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej, m.in. urządzeń wodociągowych i kanalizacji budowlanych z udziałem Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, zwiększających wartość nieruchomości, są przepisy ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami w szczególności regulujące kwestie opłat adiacenckich, poza tą ustawą w polskim systemie prawnym żaden przepis nie daje gminie uprawnień do ogólnego wprowadzania opłat w drodze regulacji prawnych powszechnie obowiązujących. Przepisem dającym gminie uprawnienia do ogólnego wprowadzania opłat nie może być powołany w podstawie kwestionowanej uchwały art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym ani art. 7 ust. 3 tej ustawy. Przepisy te bowiem w istocie określają własne zadania gminy obejmujące sprawy wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizację, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną. Ponadto art. 7 ustawy o samorządzie gminnym zawiera jedynie katalog zadań, w jakie zostały wyposażone jednostki samorządu gminnego. Przepis ten ma charakter organizacyjny (czasami zwany także organizacyjno-ustrojowym). Nie jest to przepis prawa materialnego, a tym bardziej nie zawiera on delegacji do stanowienia jakiegokolwiek aktu prawa miejscowego. W okresie uchwalenia przedmiotowej uchwały gmina mogła zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym podejmować uchwały jedynie w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. Należy także zaznaczyć, iż jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, a w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez upoważnienia ustawowego, a z art. 84 Konstytucji RP wynika, że obywatel jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych przewidzianych wyłącznie ustawą. W tej sprawie nie można uznać opłaty "przyłączeniowej" za świadczenie dobrowolne. W obowiązującym systemie prawnym nie istnieje podstawa prawna dla rady gminy do wprowadzania opłat za podłączenie do sieci wodociągowej (bądź odłączenie i ponowne podłączenie). Żaden z przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej nie zawiera także podstawy prawnej do podejmowania uchwał określających odpłatność za podłączenie do sieci wodociągowo kanalizacyjnej.