Udostępniając informacje o działaniu gminy /w konsekwencji respektowania uprawnienia z art. 61 ust. 1 Konstytucji RP/ bądź odmawiając zainteresowanemu dostępu do dokumentów urzędowych Wójt Gminy podejmuje czynności bądź dopuszcza się bezczynności w sprawie z zakresu administracji publicznej dotyczącej uznania uprawnienia wynikającego z przepisu prawa, w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym /Dz.U. nr 74 poz. 368 ze zm./.
Naczelny Sąd Administracyjny w W. po rozpoznaniu w dniu 18 czerwca 2001 r. sprawy ze skargi Jana M. na pismo Wójta Gminy I. W. z dnia 21 lipca 2000 r.,(...) w przedmiocie odmowy udostępnienia dokumentacji Rady Gminy. Komisji Budżetowej Rady Gminy i Zarządu Gminy - uznaje uprawnienie Skarżącego Jana M. do uzyskania wglądu do żądanych dokumentów, (...).
I. Dnia 18 lipca 2000 r. Skarżący Jan M. wraz z 8 innymi radnymi Rady Gminy I. W. zażądał od Wójta Gminy I. W. udostępnienia w Urzędzie Gminy w dniu 25 lipca 2000 r. następujących dokumentów:
- uchwał Rady Gminy z 1999 r.,
- protokołów i uchwał Komisji Budżetowej z 1999 r.,
- protokołów i uchwał Zarządu Gminy za okres od 1 stycznia do 1 lipca 2000 r.
Trzy dni po otrzymaniu wezwania. Wójt Gminy /pismem z dnia 21 lipca 2000 r.,(...) odmówił spełnienia żądania. W ocenie Wójta Gminy w tej sprawie konieczna jest uchwała Rada Gminy.
Skarżący wraz z pozostałymi zainteresowanymi skierowali stosowny wniosek do Rady Gminy I. W. /pismo z dnia 27 lipca 2000 r./, a równocześnie 16 sierpnia 2000 r. /data stempla pocztowego/ skierowali do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę na odmowę udostępnienia danych przez Wójta Gminy. W skardze odmowę tą zakwalifikowano jako naruszenie prawa do informacji o działaniu władz publicznych, zagwarantowanego w art. 61 Konstytucji RP. W terminie późniejszym pozostałe osoby skargę wycofały i w tym zakresie postępowanie sądowe zostało umorzone postanowieniem NSA z dnia 23 kwietnia 2001 r.
Odpowiadając na skargę Wójt Gminy I. W. wniósł o jej oddalenie. Nie ustosunkował się do zarzutu naruszenia art. 61 Konstytucji RP. Powołał się jedynie na uchwałę Rady Gminy I. W. z dnia 30 sierpnia 2001 r., podtrzymującą negatywne stanowisko Wójta Gminy.
Rozpoznając skargę Jana M., Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje :
A. Skarga dotyczy spawy objętej kognicją Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje skargi na bezczynność organów, polegającą na niewydaniu decyzji administracyjnej lub postanowienia /art. 17 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o NSA/. ta podstawa skargi i orzekania oczywiście nie ma w niniejszej sprawie zastosowania, gdyż zainteresowani chcieli otrzymać informacje, a nie akty administracyjne /decyzje czy postanowienia/. Dlatego należało rozważyć czy podstawą skargi może być art. 17 w zw. z art. 16 ust. 1 pkt 4 ustawy o NSA Sąd rozpoznaje skargi na bezczynność organów w przypadkach innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.
"Ratio legis tego postanowienia rozszerzającego kontrolę NSA poza sferę decyzji i postanowień, bodących tradycyjnie przedmiotem kontroli sądu administracyjnego, jest umożliwienie sądowej kontroli również takich działań administracji publicznej, które nie są podejmowane w sformalizowanych postępowaniach /jurysdykcyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym/, zapewniających ich uczestnikom określone gwarancje procesowe, a dotyczą praw i obowiązków obywateli i innych podmiotów w sferze publicznoprawnej, w stosunkach z organami administracji publicznej oraz w zakresie zadań realizowanych przez te organy oraz inne /państwowe i niepaństwowe/ jednostki organizacyjne, poprzez które państwo realizuje swoje zadania. /Tadeusz Woś, Postępowanie sądowoadministracyjne, WP PWN 1999 str. 59/. Bez wątpienia obie skargi spełniają powyższe wymogi.