Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Pędziwilk-Moskal (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Beata Ziomek Sędzia WSA Krzysztof Armański po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 22 czerwca 2022 r. sprawy ze skargi M. S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] kwietnia 2022 r. [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjnego oddala skargę.
Zaskarżoną decyzją z 7 kwietnia 2022 r. znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze (dalej też jako "Kolegium"), po rozpatrzeniu odwołania M. S., utrzymało w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Burmistrza [...] i Gminy C. z 22 lutego 2022 r. znak: [...], którą orzeczono o odmowie przyznania świadczenia z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej wnioskowanego na J. S..
W uzasadnieniu podjętego rozstrzygnięcia Kolegium powołało się na przepisy art. 17 ust. 1, ust. 1a, ust. 1b i ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 28 listopada 2003 r.
o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 111 ze zm., zwanej dalej "ustawą") i wskazało, że istota sporu w sprawie sprowadza się do ustalenia, czy organ pierwszej instancji zasadnie odmówił skarżącej prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
Organ odwoławczy wyjaśnił, że M. S. jest żoną osoby wymagającej opieki - J. S.. Zgodnie z orzeczeniem Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w K. z 10 grudnia 2018 r. J. S. został zaliczony do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności. W orzeczeniu tym wskazano, że nie da się ustalić od kiedy niepełnosprawność istnieje, a orzeczenie zostało wydane do 31 grudnia 2020 r. Wobec powyższego, zdaniem Kolegium, została spełniona przesłanka dotycząca sytuacji osoby wymagającej opieki. Skarżąca zaś jako żona jest osobą uprawnioną do ubiegania się o powyższe świadczenie, bowiem ciąży na niej obowiązek alimentacyjny względem męża.
Odnosząc się do argumentów uzasadnienia decyzji organu pierwszej instancji, z którego wynika, że przyczyną odmowy przyznania świadczenia jest przysługujące M. S. prawo do renty (decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 11 lutego 2021 r.), Kolegium podniosło, że w świetle art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w ustawie z dnia 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym.
Kolegium podkreśliło jednak, że dopuszcza się przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w razie posiadania prawa do któregoś ze świadczeń wymienionych w powyższym przepisie. Jak wskazał organ odwoławczy, sądy administracyjne uznały bowiem, że brzmienie tego przepisu może wskazywać na bezwzględne wyeliminowanie z kręgu osób uprawnionych do prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osób, które posiadają prawo do świadczeń wymienionych w tym przepisie. Taka wykładnia omawianego przepisu naruszałaby jednak konstytucyjną zasadę równości, zgodnie z którą wszystkie podmioty prawa, charakteryzujące się daną cechą istotną w równym stopniu, mają być traktowane równo, a więc według jednakowej miary, bez różnicowań zarówno dyskryminujących, jak i faworyzujących. Istotną cechą osób, którym przysługuje świadczenie pielęgnacyjne jest sprawowanie opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i związana z tym rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Sytuacja osób, których istotną cechą wspólną jest rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, została zróżnicowana w ten sposób, że tym podmiotom, które mają prawo do świadczeń wymienionych w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy pozbawiono świadczenia pielęgnacyjnego. Jednocześnie, tym którzy mają prawo do świadczeń wymienionych w art. 27 ust. 5 ustawy umożliwiono wybór świadczenia pielęgnacyjnego. Przyznano prawo do świadczenia pielęgnacyjnego bez ograniczeń tym, którzy otrzymują inne dochody niż wymienione w tych dwóch przepisach. Wszelkie zaś odstępstwa od nakazu równego traktowania podmiotów podobnych muszą zawsze znajdować podstawę w odpowiednio przekonywujących argumentach. Odnośnie zróżnicowania poziomu świadczeń pielęgnacyjnych dla opiekunów osób niepełnosprawnych Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z 21 października 2015 r. sygn. K [...] wskazał, że ustawodawca jest obowiązany precyzyjnie ustalić racjonalne przesłanki, od których uzależni zróżnicowany poziom świadczenia, przyjmując za punkt wyjścia jednakowe traktowanie takich opiekunów. Jak zwróciło uwagę Kolegium, nie sposób znaleźć przekonujących argumentów uzasadniających zróżnicowanie sytuacji opiekunów osób niepełnosprawnych, polegające na wyłączeniu w całości prawa do świadczenia pielęgnacyjnego tych opiekunów, którzy mają ustalone prawo do jednego ze świadczeń wymienionych w art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy, w sytuacji gdy to świadczenie jest niższe niż świadczenie pielęgnacyjne.